Publication Details:

Պարբերականը հրատարակվում է 1960 թվականից։ Մինչև 2021 թվականը պարբերականը կոչվել է «Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներն ու ժողովուրդներ»

Journal or Publication Title:

Բանբեր Արևելագիտության ինստիտուտի=Bulletin Of The Institute Of Oriental Studies (BIOS)

Date of publication:

2022

Volume:

2 (35)

Number:

1

ISSN:

e-2738-2702 ; 2738-2710

Official URL:

Additional Information:

Հմայակյան Հասմիկ

Other title:

«Գաթայ» բառը հայոց լեզվում

Corporate Creators:

ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ

Abstract:

Գաթայ gat‘ay (pronounced gat‘a in the modern Eastern Armenian) is an ancient traditional festive cake, which was baked during various Armenian celebrations. Its baking process was sometimes itself accompanied by special traditions. However, it should be noted that the word gat‘a used today, which means ‘cake in the form of bałarĵ (traditional Armenian festive bread) containing abundant fat and sugar’is not found in ancient Armenian sources. Gat‘ay is met for the first time in Vardan Aygektsi’s fable ‘The Pig and Gata’ in the following passage:
«Ասաց 'ի առակաց, թէ խոզն գաթայ մի գտեալ ուտէր. նայ խորիսն 'ի վայր կու թափէր եւ վասն պարանոցին միաբերութեան զի վիզն ոչ կարէր շեղել. որ զգլուխն 'ի վեր կալնուր. յայնժամ բերընցիք'ի վեր անկեալ եւ ետես արեգակն. զի խոզն զբոլորութիւն արեգականն աչօք չէ տեսեալ։ Եւ այնժամ ասաց, թէ զոր չէի կերեր, կերայ եւ զինչ չէի տեսեալ, տեսայ. զի այլ ոչ գաթայ էր կերեր եւ ոչ արեգակն տեսեր։
"It is said in a fable that a pig was eating gat‘ay it had found, the pig was dropping xoriz as it was not able to move its neck as it was attached to its head. As soon as it raised its head in order to raise its mouth it saw the sun. The pig had never seen the entire sun disk. And then it said I ate what I have never eaten and I saw what I have never seen. If it had not eaten gat‘ay, it would have never seen the sun ’. The word գաթայ (gat‘ay) is encountered often in Middle Armenian including in medieval lyric poetry․
Գաթան հնագույն ավանդական տոնածիսական թխվածք է, որը թխվել է հայկական ամենատարբեր տոների ժամանակ, և անգամ թխման գործընթացը ևս երբեմն ուղեկցվել է հատուկ ավանդույթներով: Սակայն հարկէ նշել, որ արդի հայերենում այսօր գործածվող «գաթա» բառը, որը նշանակում է «բաղարջի ձևով թխվածք՝ առատ յուղով, շաքարով» հին մատենագրության մեջ վկայված չէ, դրա առաջին հիշատակությունը Այգեկցու առակում է:

Place of publishing:

Publisher:

«Քոփի Փրինթ» տպ.

Format:

pdf

Extent:

էջ 120-128

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:324118

Language:

hy ; ru ; en

General note:

«Բանբեր Արևելագիտության ինստիտուտի» մատենաշարի հերթական հատորն ընդգրկում է Հարավ-արևմտյան Ասիայի երկրների հին և միջին դարերի պատմության, նոր և նորագույն ժամանակների, ինչպես նաև աղբյուրագիտության և բանասիրության հարցերի վերաբերյալ հետազոտություններ: Զգալի տեղ է հատկացված տարածաշրջանի քաղաքական զարգացումների, միջազգային հարաբերությունների և այլ հիմնախնդիրների լուսաբանմանը: Նախատեսվում է արևելագետների, հայագետների, միջազգայնագետների համար:

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան