«Բանբեր հայագիտության» միջազգային գիտական հանդեսը լույս է տեսնում 2013 թվականից։
Բանբեր հայագիտության = Вестник Арменоведения = Review of Armenian studies
Թամմայի համակարգը Կովկասում: Система «Тамма» на Кавказе.
Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) ; Ա. Խառատյան (2017-)
Մոնղոլական նվաճումների բնորոշ գծերից է թամմայի ռազմավարչական համակարգի հաստատումը գրավված երկրներում։ Թամման, առաջին հերթին ռազմական ստորաբաժանում էր, որն առանձնացվում էր մոնղոլական հիմնական բանակից։ Այս համակարգը նվաճված տարածքներում պահպանվում էր այնքան ժամանակ, մինչև պարզ էր լինում, թե մոնղոլական որ ուլուսի կազմի մեջ այն պետք է ներառվեր։ Իսկ ինչ վերաբերում է թամմայի զորքերին, ապա նրանք ստիպված էին լինում թողնել զբաղեցված տարածքները, և հաճախ էին դիմադրում կենտրոնական իշխանություններին, որոնք ստիպված էին լինում նրանց տրամադրել քոչվորական տնտեսության համար նոր արոտավայրեր։Մոնղոլները թամմայի համակարգ հաստատեցին նաև Կովկասում։ Հետաքրքիրն այն է, որ Կովկասում գործում էր թամմայի երկու զորամիավորում, որոնց միջև յուրահատուկ սահման էր Կովկասյան լեռնաշղթան։ Հետագայում հենց այս յուրահատուկ սահմանը, որը, որոշ փոփոխություններով, ձգվելով Դերբենդ քաղաքից մինչև Սև ծով, դարձավ մոնղոլական երկու պետությունների՝ Հուլավյանների և Ոսկե Հորդայի միջև տարածքային հակամարտության և պատերազմների պատճառ։ Одной из характерных черт монгольских завоеваний является создание стратегической системы таммы в оккупированных странах. Тамма, прежде всего, была воинской частью, изолированной от основной монгольской армии. Эта система сохранялась на оккупированных территориях до тех пор, пока не стало ясно, в какой монгольский улус должны включаться эти завоеванные страны. Что же касается войск тамма, то им пришлось покинуть оккупированные территории и нередко оказывать сопротивление центральным властям, которые должны были предоставить им новые пастбища для кочевой экономики. Монголы создали систему тамма и на Кавказе. Интересно, что на Кавказе имелись две воинские части тамма. Границей между этими двумя подразделениями были кавказские горы. Позднее эта граница частично была изменена и простиралась от Дербента до Черного моря, став причиной территориального конфликта и войн между двумя монгольскими государствами - Хулагуидами и Золотой Ордой.
Երևան
oai:arar.sci.am:94054
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Feb 6, 2025
Mar 21, 2020
48
https://arar.sci.am/publication/103405
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
The System of Tamma in the Caucasus (According to Armenian Sources) | Feb 6, 2025 |
Bais, Marco Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Պետրոսեան, Յովհաննէս Սարկաւագ Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Kocharyan, Romik
Geraly Zoltan
Ohanian, Seda Mkrtchyan, Karen Fishenkjian, Ani Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) Ա. Խառատյան (2017-)