Journal or Publication Title:

Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies

Date of publication:

2023

Number:

2 (10)

ISSN:

2579-2830

Official URL:

Additional Information:

Асатрян Анна, Asatryan Anna

Other title:

Христофор Кара-Мурза – музыкальный обозреватель «Мшака» ; Кristapor Кara-Мurza – the music reviewer for“Мshak”

Coverage:

85-94

Abstract:

Հայ երաժշտության դասական, խմբավար, կոմպոզիտոր եւ երաժշտական-հասարակական գործիչ, երաժշտական քննադատ Քրիստափոր Կարա-Մուրզայի (1853-1902) երաժշտական բազմաբնույթ ու բազմաբեւեռ գործունեության կարեւոր մասն է երաժշտական քննադատությունը: Կանգնած լինելով հայ երգի բազմաձայն մշակման ու տարածման գործի ակունքներում` Կարա-Մուրզան իր բազմաթիվ հոդվածներում բարձրացնում է արդի երաժշտական խնդիրներ, ուսումնասիրում ժողովրդական եւ դասական երաժշտության մեջ նկատվող միտումները, լուսաբանում երաժշտական կյանքի կարեւոր իրադարձությունները: Կյանքի վերջին տարիներն անց կացնելով Թիֆլիսում, որտեղ էլ հրաժեշտ տվեց կյանքին ուժերի ծաղկման շրջանում՝ 1902 թ. մարտի 27-ին, Ք. Կարա-Մուրզան, թղթակցելով թիֆլիսյան «Մշակին», վարում է «Օպերային ներկայացումներ» էջը՝ անդրադառնալով թիֆլիսյան օպերային վերջին բեմադրություններին, արտիստների ելույթներին, գնահատելով արժեքավոր կողմերն ու մատնանշելով թերություններն ու բացթողումները: Միեւնույն ժամանակ՝ «Մշակի» էջերում (1892-1902) Կարա-Մուրզան անդրադարձել է Թիֆլիսում (եւ ոչ միայն) տեղի ունեցած տարաբնույթ համերգներին, գրական-երաժշտական եւ սիմֆոնիկ ցերեկույթներին եւ երեկույթներին, ժամանակակից երաժիշտների գործունեությանը՝ իր երաժշտական-քննադատական հոդվածներում եւ երաժշտագիտական ռեցենզիաներում ներկայացրել թիֆլիսյան երաժշտական կյանքի զարկերակը: Իր հոդվածներում Կարա-Մուրզան շոշափել է նաեւ ժամանակի երաժշտական-գեղագիտական հարցերը:
Важную часть разнообразной и многосторонней деятельности классика армянской музыки, хормейстера, композитора и музыкально-общественного деятеля, музыкального критика Христофора Кара-Мурзы (1853-1902) составляла музыкальная критика. Находясь у истоков многоголосной аранжировки и популяризации армянской песни, Кара-Мурза в своих многочисленных статьях поднимал проблемы современной музыки, обращался к тенденциям, обнаруживающимся в народной и классической музыке, освещал заметные события в музыкальной жизни. Последние годы жизни Кара-Мурза провел в Тифлисе. В тифлисской газете «Мшак» он вел рубрику «Оперные спектакли». Касаясь новых представлений оперного театра, выступлений артистов, он положительно отзывался об успешных сторонах и отмечал недостатки и упущения конкретной постановки. Кара-Мурза скончался в расцвете сил в Тифлисе 27 марта 1902 года. В своих музыкально-критических статьях и музыкальных рецензиях на страницах «Мшака» (1892-1902) Кара-Мурза обращался к разножанровым музыкальным событиям, к литературно-музыкальным представлениям, к дневным и вечерним симфоническим концертам, к деятельности современных музыкантов, держа таким образом читателей в курсе музыкальной жизни Тифлиса и не только. 1. Печатавшиеся на страницах «Мшака» многочисленные музыкально-критические статьи и рецензии Х. Кара-Мурзы в значительной мере способствовали формированию и развитию музыкальной критики в армянском музыковедении. 2. Рецензии Кара-Мурзы содержат большое количество фактов и информации о музыкальной жизни Тифлиса, с одной стороны, и выявляют отношение автора к обсуждаемому событию, обнаруживают его эстетические взгляды, с другой, давая тем самым возможность составить представление о нем, как о разностороннем музыканте-профессионале.
The classic of Armenian music, choirmaster, composer, musical and public figure and music critic Kristapor Kara-Murza (1853-1902) engaged in diverse and multifarious activities, of which music criticism made an important part. Standing at the very origins of polyphonic arrangement and popularization of the Armenian song, Kara-Murza raised in his articles the problems of contemporary music, examined the trends emerging in both folk and classical music, shed light on the conspicuous events in the world of music. Kara-Murza lived his last years in Tiflis. In the local newspaper “Mshak” he kept a regular column “Opera Performances” (1892-1902), where he presented the new opera productions in Tiflis, discussed the performance of the artists, speaking highly about the best achievements and pointing out the weaknesses and omissions in the work in question. He passed away in the prime of his life in Tiflis on March 27, 1902. In his critical articles and music reviews on the pages of “Mshak”, Kara-Murza wrote about diverse types of music concerts, presentations of literary-musical compositions, matinee and evening performances of symphonic music, about the activities of contemporary musicians, thereby keeping his readers abreast of the music life in Tiflis and beyond. 1. With his numerous critical articles and reviews, printed on the pages of “Mshak”, Kara-Murza contributed substantially to the formation and advancement of music criticism in Armenian musicology. 2. Kara-Murza’s reviews contain a great number of facts and information about the music life in Tiflis, on the one hand, and, on the other, reveal the author’s own attitude to the event or subject at issue, bespeak his aesthetic views, thereby shaping an image of a many-sided professional.

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:374774

Language:

hy; ru; en

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան