Publication Details:
Journal or Publication Title:
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Movsisyan Felix, Мовсисян Феликс
Title:
1848-1850թթ. հունական ազգային-ազատագրական պայքարի արձագանքն արևմտահայ պարբերական մամուլում
Other title:
The Reaction of the Western-Armenian Periodical Press to the 1848-1850 Greek National Liberation Struggle ; Отражение греческой национально-освободительной борьбы 1848-1850-х гг. в западноармянской периодической печати
Creator:
Contributor(s):
Գլխ. խմբ.՝ Վարդանյան Արարատ Վլադիմիրի
Subject:
Uncontrolled Keywords:
հույներ ; ազգային պայքար ; անկախություն ; Մեծ Հունաստան ; հայ մամուլ ; «Հայաստան» ; «Արշալույս արարատյան» ; «Եվրոպա»
Coverage:
Abstract:
1821-1829թթ. հունական ազգային-ազատագրական պայքարի արդյունքում հույներն անկախություն ստացան: Եվրոպական մեծ տերությունների աջակցությամբ ստեղծվեց Հունական թագավորություն, որն ընդգրկեց հունական պատմական տարածքի միայն մեկ երրորդը: Չնայած դրան՝ հույները չդադարեցրեցին ազգային շարժումը միասնական ազատ ու անկախ հայրենիք ունենալու համար: 1840-ական թվականներին հույների շրջանում բավական կենսունակ էր «Մեծ Հունաստանի» գաղափարը, որի իրականացման համար պայքարում էին հայրենասիրական եւ գաղտնի ընկերությունները: 1848թ. փետրվարի ֆրանսիական հեղափոխության հաղթանակի ազդեցության տակ հույներն ապստամբություն բարձրացրեցին, որը նկատելի արձագանք է գտել ժամանակի հայ պարբերական մամուլում: Հույների պայքարին անդրադարձել են հիմնականում հայ հասարակական մտքի ազգային-պահպանողական հոսանքի պարբերականները: Կ. Պոլսի հայոց պատրիարքարանի պաշտոնաթերթ «Հայաստանը» եւ զմյուռնահայ «Արշալույս արարատյանը» թուրքական գրաքննության պայմաններում ազատ ու անկաշկանդ չեն անդրադառնում հույների ազատագրական պայքարին, որն ուղղված էր Օսմանյան կայսրության դեմ: Այս պարբերականները թուրքամետ դիրքերից են ներկայացնում հույների ազգային շարժումը: «Հայաստանն» այն համարում է Հունաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ «վեճ»,իսկ հունական խորհրդարանում հնչած պայքարի կոչերը՝ «անիրավություն եւ հիմարություն»: Թերթի կարծիքով հույները «հիմար են», որովհետեւ չեն մտածում պատերազմի ծանր հետեւանքների մասին եւ խորհուրդ է տալիս մտածել երկի- րը հարստացնելու մասին: «Արշալույս արարատյանը» Հունաստանն անվանում է «դժբախտ երկիր», որտեղ տիրում է երկպառակություն եւ անմիաբանություն, որի պատճառով հույները չեն առաջադիմում եւ նրանց վիճակն օրեցօր վատթարանում է: Վիեննայի Մխիթարյան միաբանության «Եվրոպա» շաբաթաթերթը հունական պայքարը ներկայացնում է հիմնականում անկողմնակալ դիրքերից: Թերթն ընդգծում է, որ հույն ապստամբների կարգախոսն է «Ազատություն եւ Հունաստանի հետ միավորում», բայց նրանց պայքարը չի դրվատում:
As a result of the 1821-1829 Greek national liberation struggle, the Greeks gained independence. With the support of the great European powers, the Kingdom of Greece was created, which covered only one third of the Greek historical territory. Nevertheless, the Greeks did not stop the national movement for a united, free and independent homeland. In the 1840s, the idea of a "Greater Greece" was quite viable among the Greeks, for the implementation of which patriotic and secret societies struggled. Under the influence of the victory of the French Revolution in February1848, the Greeks revolted, which was noticeable in the Armenian periodical press of the time. The struggle of the Greeks was mainly covered by the national-conservative currents of the Armenian public thought. The official newspaper of the Armenian Patriarchate of Constantinople the "Hayastan" and the Smyrna-Armenian "Arshaluys Araratyan" do not freely refer to the Greek liberation struggle against the Ottoman Empire. These periodicals represent the Greek national movement from a pro- Turkish position. The "Armenia" considers it as a "dispute" between Greece and Turkey, and the calls for struggle in the Greek parliament - "injustice - stupidity." According to the newspaper, the Greeks are "stupid" because they do not think about the severe consequences of the war, and advises to think about enriching the country. The "Arshaluys Araratyan" calls Greece an "unfortunate country" where there is division and disunity, due to which the Greeks do not progress, their situation is deteriorating day by day. The weekly "Europe" of the Mekhitarist Congregation in Vienna presents the Greek struggle mainly from an impartial position. The newspaper emphasizes that the slogan of the Greek rebels is "Freedom - unification with Greece", but does not praise their struggle.
В результате греческой национально-освободительной борьбы 1821-1829 гг. греки обрели независимость. Благодаря содействию европейских держав, было образовано Королевство Греция, в состав которого вошла лишь одна треть исторических греческих территорий. Несмотря на это, греки не прекратили национальное движение за создание единой свободной и независимой родины. В 1840-х гг. в среде греков достаточно распространенной была идея «Великой Греции», для осуществления которой боролись патриотические и тайные организации. В 1848 году под влиянием победы февральской Французской революции греки подняли восстание, которое нашло заметное отражение в армянской периодической печати. К греческой борьбе обратились, в основном, издания национально-консервативного течения армянской общественной мысли. Официальный орган Константинопольского Армянского Патриархата – газета «Айастан» («Армения») и газета армян Смирны «Аршалуйс Араратян» («Заря Араратская») в условиях турецкой цензуры не могли свободно и непредвзято освещать греческую освободительную борьбу, которая велась против Османской империи. Эти издания представляли греческое национальное движение с протурецких позиций. Газета «Айастан» считала эту борьбу «спором» между Грецией и Турцией, а призывы к борьбе, звучащие в греческом парламенте, «беззаконием и глупостью». По мнению газеты, греки «глупцы», потому что не думают о тяжелых последствиях войны. Редакция газеты предлагает прежде всего задуматься о благосостоянии страны. Газета «Аршалуйс Араратян» именует Грецию «несчастной страной», в которой царят междоусобица и раздор, в результате чего греки не прогрессируют и их положение с каждым днем ухудшается. Еженедельная газета конгрегации Венских Мхитаристов «Европа» греческую борьбу представляла, в основном, с беспристрастных позиций. Газета подчеркивает, что хотя девизом греческих повстанцев является «Свобода и единение с Грецией», но тем не менее, она не приветствует их борьбу.
Place of publishing:
Երևան