Ագաթանգեղոսի քաղկեդոնական տարբերակը

VI դ. վերջին տասնամյակում բյուզանդական կայսերական հովանու ներքո Հովհաննես Բագավանցու գլխավորությամբ ստեղծվում է հայ քաղկեդոնական եկեղեցին՝ Ավանի մայր տաճարով (Երևանի մոտակայքում): Ի հակադրություն Վաղարշապատ-Դվինի եկեղեցու՝ նոր եկեղեցին կազմում է Ագաթանգեղոսի նոր խմբագրություն՝ ցույց տալու, որ հայ քաղկեդոնականների դարձի և նրանց եկեղեցու հիմնադիրը Գրիգոր Լուսավորիչն է: Նոր խմբագրությունը VI-VII դդ. սահմանին թարգմանվում է հունարեն և XX դ․ կ ե ս ե ր ի ն հայտնաբերվում Ժ. Գարիտի կողմից («Վարք»), իսկ VIII-IX դդ. թարգմանվում է հունարենից արաբերեն, որն էլ հայտնաբերվում է Ն. Մառի կողմից XX դ․ սկզբին:
Армянская халкедонитская церковь была образована в последнем десятилетии VI в. под покровительством императора Византии. Главой ее стал Иованнес Багаванци, а кафедральный собор находился в Аване близ Еревана. Новая церковь в противовес церкви Вагаршапата-Двина создает собственную редакцию Агафангела с целью доказать, что основателем армянской халкедонитской церкви был Григорий Просветитель. Новая редакция Агафангела, на рубеже VI–VII вв. переведенная с армянского на греческий, в середине ХХ в. была обнаружена Ж. Гариттом («Житие»), а ее перевод с греческого на арабский, сделанный в VIII–IX вв., обнаружен Н. Марром в начале XX в.
In the last decade of the 6th c. AD, an Armenian Chalcedonian church was created under imperial patronage headed by Hovhannes Bagavantsi – with a cathedral in Avan near Yerevan. The new church, in opposition to Dvin, created its own edition of Agathangelos to prove that the founder of the Armenian, Georgian, Albanian and Laz churches was Gregory the Illuminator. The new edition was translated from Armenian into Greek (“Hagiography”) at the border of the 6th-7th cc. AD, which was discovered by G. Garitte. It was translated from Greek into Arabic in the 8th-9th cc. and was found by N. Marr at the beginning of the 20th c.