Publication Details:
Journal or Publication Title:
Հայոց պատմության հարցեր = Вопросы истории Армении = The Problems of the History of Armenia
Date of publication:
Volume:
ISSN:
Additional Information:
Կարիմի Մաջիդ Վ․, Карими Маджид В.
Title:
The Toponym Nakhjavan in Persian and Arabic Historical-Literary Sources
Other title:
Նախճավան տեղանունը պարսկական և արաբական պատմա-գրական աղբյուրներում ; Топоним Нахчаван в персидских и арабских историко-литературных источниках
Creator:
Corporate Creators:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Nakhijevan ; Nakhjavan ; Tigran II ; Nakhjir ; Bahram VI Chobin ; Nashvi ; Nagshi e Jahan
Abstract:
Հոդվածում ներկայացվում են պատմական աղբյուրները Նախճավան տեղանվան ծագման մասին, որոնք վերաբերում են մ.թ.ա. III դարի վերջին։ Այդ համատեքստում քննարկվում են նաև իրանական և իսլամաարաբական մեկնաբանություններն այս անվանման՝ Նոյան տապանի հետ իմաստային և առասպելական կապի մասին: Նախճավան տեղանունը սկիզբ է առնում հայկական արմատից և լեզվաբանական առնչություն ունի նաև պարսկերենի հետ: Սույն հետազոտությունը խարսխված է պարսկական և արաբական պատմական ու գրական երգերում Նախճավան տեղանվան հիշատակության վրա, թե ինչպես են այդ աղբյուրները ստուգաբանում բառը պարսկերենում առկա միջնադարյան և նոր մեկնաբանությունների համատեքստում։ Հեղինակը նոր մոտեցում է կիրառել այդ աղբյուրների նկատմամբ և առաջարկել տեղանվան հնարավոր բացատրությունը՝ լինի դա դասական լեզվաբանության վերլուծությունը, թե իսլամական և իրանական գրառումներում ստեղծված բանաստեղծական ընկալումները: Վերջինս իմաստաբանության մեջ կոչվում է «նմանության խաբկանքը», արտացոլում է բնիկ հայկական տեղանվան՝ ավելի ուշ պարսկական և նրա միջոցով թուրքական ձևափոխման երևույթը։ Նշվում է, որ իրանական միջնադարյան գրականության մեջ կան Նախճավան տեղանվան հետ առնչվող պատմություններ և առասպելներ, որոնք առիթ են տալիս հարցնելու՝ արդյո՞ք այդ բառը չունի ավելի սերտ կապ, կամ ընդհանուր հնդեվրոպական արմատներ: Հեղինակը բացահայտում է նաև, որ այս տեղանվան նոր մեկնաբանությունը տեղի է ունեցել պարսկական հեղինակների մոտ՝ XIIIXIV դարերից, իսկ գրականության մեջ՝ 1640 թվականից։
В статье представлены исторические источники о происхождении топонима Нахчаван, относящегося к концу III в. до н. э. Наряду с ними привлечены персидские и исламоарабские интерпретации этого названия касательно его смысловой и легендарной связи с Ноевым ковчегом. Сам топоним происходит от армянского корня и имеет лингвистическую связь с персидским языком. Настоящее исследование сосредоточено на топониме Нахчаван в персидских и арабских исторических и литературных трудах; на происхождении этого слова в контексте средневековых и новых интерпретаций иранской филологии. Автор поновому подошел к этим источникам и предложил возможные объяснения этого топонима, будь то анализ классической лингвистики, или поэтические восприятия, созданные в исламских и персидских записях. Последние, которых в семантике называют «обманом подобия», отражают процесс более позднего видоизменения исконно армянского топонома в персидском, а через него – в турецком языке. Отмечается, что в средневековой иранской литературе существуют истории и легенды, относящиеся к топониму Нахчаван, и которые подают повод для вопроса: нет ли у этого слова более тесной связи, общих индоевропейских корней. Автор также выявил, что новая интерпретация этого топонима произошла у персидских авторов с 1314 вв., а в литературе – с 1640 г.
Place of publishing:
Երևան
Publisher:
Type:
Format:
Extent:
Language:
Series statement:
Մեսրոպ արք. Աշճեան 234 ; Հայոց պատմության հարցեր 24