Էջմիածին։ Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի
Мартиросян Арташес, Martirosyan Artashes
Развитие структуры лексемы «ТЕР» в армянском языке ; The development of the semantic structure of the Armenian lexeme Ter
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) ; Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) ; Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) ; Առաքել Առաքելյան (1955-1956) ; Արթուն Հատիտյան (1956-1982) ; Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) ; Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) ; Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) ; Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) ; Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) ; Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) ; Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) ; Արշակ Մադոյեան (2009-2015) ; Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) ; Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) ; Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Темпы развития семантических структур лексем языка не одинаковы на разных этапах его исторического развития. В этом случае новое, как правило, опирается на старое и одновременно обогащает его. Словарный состав живого языка в количественном отношении может быстро пополняться: нужны новые словарные единицы для новых предметов и понятий. В этом непрерывном процессе старые лексические единицы мирно сосуществуют среди новых, и только их незначительная часть переходит в архаизмы, исчезая на определенном историческом этапе из активного употребления. Изменения в лексико-семантической системе языка отражаются в отношениях лексико-семантических полей, групп и подмножеств. Предметом нашего исследования является описание развития семантической структуры армянской лексемы «ТЕР» в сфере лексико-семантического поля «Названия лиц», функционирующей в лексико-семантических группах «Реальные лица, люди» и «Религиозные, мифологические, сказочные, фантастические человекоподобные существа». Предложена гипотеза: в лексике раз- вивающихся языков в определенных эпохах, как правило, новые слова (неологизмы) встречаются реже, чем старые в новых значениях и новых сочетаниях. Сказанное зеркально отражает картина развития семантической структуры лексемы «ТЕР» со староармянского периода, когда ее семантические реализации находились в основном в религиозной сфере до последних лексикографических свидетельств, подтверждающих их переход преимущественно в ново- армянскую сферу разных подмножеств лексико-семантической группы «Реальные лица, люди».
The rate of development of semantic structures of language lexemes is not the same at different stages of its historical development. In this case, the new, as a rule, relies on the old and simultaneously enriches this old. The vocabulary of a living language in quantitative terms can be rapidly replenished: new vocabulary units are needed for new subjects and concepts. In this continuous process, old lexical units coexist peacefully among the new ones, and only their insignificant part passes into archaisms, disappearing at a certain historical stage from active use. Changes in the lexico-semantic system of the language are reflected in the relations of lexico-semantic fields, groups and subsets.
The subject of our study is the description of development of the semantic structure of the Armenian lexeme TER in the sphere of the lexico-semantic field “Names of persons”, functioning in the lexico-semantic groups “Real persons, people” and “Religious, mythological, fairy-tale, fantastic humanoid beings”. A hypothesis is proposed: in the vocabulary of developing languages in certain eras, as a rule, new words (neologisms) are less common than old ones in new meanings and new combinations. All of the above can be demonstrated by the example of a development of the semantic structure of the lexeme TER from the old Armenian period, when its semantic implementations were mainly in the religious sphere until the latest lexicographic evidence confirming their transition mainly to the new Armenian sphere of different subsets of the lexico-semantic group “Real persons, people”.
Ս. Էջմիածին
oai:arar.sci.am:333577
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Mar 5, 2024
Dec 8, 2022
23
https://arar.sci.am/publication/363314
Հրատարակութեան անունը | Թուական |
---|---|
Մարտիրոսեան, Արտաշէս, Տէր բառոյթի իմաստային կառուցուածքի զարգացումը հայերէնում | Mar 5, 2024 |
Հ․ Վ․ Շ․ Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Մարտիրոսեան, Արտաշէս Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Հ. Յ. Տ. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)
Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)
Բիւզանդացի, Նորայր Ն. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)
Վարդանեան, Հ. Ա. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)
Հ. Ղ. Յ. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)
Վարդանեան, Հ. Ա. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)