Object structure

Publication Details:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Journal or Publication Title:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Date of publication:

2022

Number:

2

ISSN:

0320-8117

Official URL:


Additional Information:

Айриян Лусине, Hayriyan Lusine

Title:

Միհրականությունը կամ արևի հնագույն ընկալումները Ավետիք Իսահակյանի բանասիրական ուսումնասիրություններում

Other title:

Mithraism or Ancient Perceptions of Sun in Isahakyan’s Philological Searches ; Митраизм или древние представления о солнце в филологических исследованиях Аветика Исаакяна

Creator:

Հայրիյան, Լուսինե

Corporate Creators:

ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Contributor(s):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)

Subject:

Բանասիրություն

Uncontrolled Keywords:

Ավետիք Իսահակյան ; արև ; Միհր ; միհրականություն ; էպոս ; բանահավաք ; բանահյուսություն ; Մհեր

Coverage:

179-191

Abstract:

Արևի պաշտամունքը Հայկական լեռնաշխարհում հարատևել է հազարամյակներ: Հայոց մեջ արևին վերագրել են արարչական զորություն և պաշտել՝ որպես կենսահաստատ զորություն, զարթոնքի, պտղաբերության և ամենայն բարիքներ ստեղծող գերբնական ուժի։ Այդ պատճառով էլ բազմաթիվ առարկաների վրա արևը պատկերվել է երկրաչափական մարմինների տեսքով, ինչպես նաև կենդանակերպ կամ մարդակերպ: Արևն առանցքային նշանակություն ունի նաև Ավետիք Իսահակյանի որոշ ստեղծագործություններում («Արևի մոտ», «Աբու-Լալա Մահարի» և այլն): Արևի պաշտամունքի և միհրապաշտության վերաբերյալ ուշագրավ և խոր վերլուծություններով առանձնանում է հատկապես բանաստեղծի «Փորձ մեր էպոսի դիցաբանության մասին» հոդվածը, որտեղ նա, բանագետի խորատեսությամբ, բացահայտում է թե՛ իրանական և թե՛ արևմտյան միհրապաշտության առանձնահատկություններն ու միհրապաշտության երկու հիշյալ ուղղությունների հետ հայոց Միհր-Մհերի փոխառնչությունները:
Культ солнца на Армянском нагорье существовал на протяжении тысячелетий. Армяне приписывали солнцу созидательную силу и поклонялись ему, как символу плодородия и созидания. Именно поэтому на многих предметах солнце изображено в виде геометрических фигур, животных или имеет человекоподобный облик. Солнце имеет ключевое значении в некоторых произведениях Аветика Исаакяна («У солнца», «Абул-Ала Маари» и др.). В своей статье «Опыт мифологии нашего эпоса» Ав. Исаакян раскрывает особенности иранского и западного митраизма, а также связь армянского Михр-Мгера с двумя вышеупомянутыми направлениями этого религиозного культа.
The cult of Sun has existed in the Armenian Highlands for thousands of years. Among the Armenians the Sun was attributed to the creative power, it was worshiped as a vital power, a supernatural energy of awakening, fertility, as a creator of all kindness and goodness. This is the reason why it was/is depicted on different objects in the form of geometric bodies as well as in the form of animals or in the form of a human being, i.e. anthropoid. Sun is also of key impor-tance in some of Avetik Isahakyans works: "To the Sun", "Abu-Lala Mahari", etc. Among the works with the poet’s remarkable and deep analyses there stands out an article called: "An Experiment on the mythology of our epic", where, through the insight of the philologist, he reveals the peculiarities of both the Iranian and the Western kinds of worship of Mihr and the relations of Armenian Mihr-Mher with the two mentioned branches of Mithraism.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ

Type:

Հոդված

Format:

pdf

Identifier:

click here to follow the link

Call number:

АЖ 410

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան