Publication Details:

Հայաստանի քիմիական հանդեսը լույս է տեսնում 1957 թվականից տարին 4 անգամ։ 1957-1965թթ․ ամսագիրը կոչվել է «ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր։ Քիմիական գիտություններ», 1966-1994թթ․ վերանվանվել է «Հայաստանի քիմիական ամսագիր», իսկ 1995թ-ից առ այսօր՝ կոչվում է «Հայաստանի քիմիական հանդես»։

Journal or Publication Title:

Հայաստանի քիմիական հանդես =Chemical Journal of Armenia

Date of publication:

2017

Volume:

70

Number:

4

ISSN:

0515-9628

Additional Information:

click here to follow the link

Other title:

(S)- β-ֆենիլ- α-ալանինի էնանթիոմերապես հարստացված նոր ածանցյալների ասիմետրիկ սինթեզ; Asymmetric synthesis of new enantiomerically enriched derivatives of (S)-β-phenyl-α-alanine

Contributor(s):

Պատ․ խմբ․՝ Ա․ Լ․ Մնջոյան (1957-1962) ; Գլխ․ խմբ․՝ Գ․ Տ․ Թադևոսյան (1962-1973) ; Մ․ Հ․ Ինճիկյան (1974-1976)

Coverage:

529-536

Abstract:

С-алкилированием NiII-комплекса основания Шиффа глицина и хирального вспомогательного реагента (S)-2-N-[N’-(2-фторбензил)пролил)]аминобензофенона p-изобутил- и p-t-бутилбензилбромидами осуществлён асимметрический синтез новых производных (S)-β-фенил-α-аланина, содержащих изобутильный и трет-бутильный заместители в p-положении бензильного остатка – (S)-2-амино-3-(p-изобутилфенил)пропионовой (ее > 97%,τ= 55-60 мин) и (S)-2-амино-3-(p-t-бутилфенил)пропионовой кислот (ее > 97%,τ= 63-65 мин). Ուսումասիրվել է (S)-2-N-[N’-(2-ֆտորբենզիլպրոլիլ)]ամինաբենզոֆենոն քի րալային օժանդակ ռեագենտի և գլիցինի Շիֆի հիմքի հետ Ni2+-իոնի առաջացրած հարթ-քա-ակուսային կոմպլեքսի ամինաթթվային մնացորդի C-ալկիլման ասիմետրիկ ռեակցիան պ-իզոբուտիլբենզիլբրոմիդի և պ-երրորդային բուտիլբենզիլբրոմիդի հետ: Ալկիլման եակցիաները տարվել են սենյակային ջերմաստիճանում, ԴՄՖ-ի միջավայրում, թարմ անրացված, չոր NaOH-ի առկայությամբ: Ալկիլման արդյունքում առաջանում է (S,S)- (S,R)-դիաստերեոմեր կոմպլեքսների խառնուրդ՝(S)-ամինաթթու պարունակող (S,S)-իաստերեոմերների մեծ ավելցուկով: Առաջացած դիաստերեոմերային կոմպլեքսների ՄՄՌ 1H սպեկտրագրերի և խառնուրդների աղաթթվային քայքայման հիդրոլիզատներից նջատված ամինաթթուների ԲԱՀՔ անալիզով որոշվել է դիաստերեոմերների (S,S)- և S,R)-հարաբերակցությունը (de > 97%): Մեթանոլում լուծված դիաստերեոմերային կոմպլեքսների աղաթթվային (2NHCl) այքայման հիդրոլիզատների իոնափոխանակային սորբցիա-դեսորբցիայից և ջրային սպիրտից վերաբյուրեղացնելուց հետո նպատակային (S)-2-ամինո-3-(պ-իզոբուտիլֆե-նիլ)պրոպիոնաթթուն և (S)-2-ամինո-3-(պ-երրորդային բուտիլֆենիլ) պրոպիոնաթթուն նջատվել են (ee > 98%) էնաթիոմերային մաքրությամբ: Արդյունքում (S)-2-N-[N’-(2-ֆտորբենզիլպրոլիլ)]ամինաբենզոֆենոն քիրալային օժանդակ ռեագենտի և գլիցինի Շիֆի հիմքի հետ Ni2+-իոնի առաջացրած հարթ-քառակուսային NiII-(S)-2-FBPBGly կոմպլեքսի (1) կիրառմամբ մշակվել է (S)-2-ամինո-3-(պ-իզոբուտիլֆենիլ) պրոպիոնաթթվի (6) և (S)-2-ամինո-3-(պ-երրորդային բուտիլֆենիլ) պրոպիոնաթթվի (7) (ee > 98%), տևողությունը` 60-65 ր) ասիմետրիկ սինթեզի մեթոդ: The asymmetric reaction of C-alkylation of square-planar NiII complexes of Schiff base of amino acid moiety of glycine with (S)-2-N-[N’-(2-fluorobenzylprolyl)]amino-benzophenone chiral auxiliary by p-isobutylphenylbromomethane and p-tertbutylphenyl-bromomethane has been studied. The alkylation reactions were carried out at room temperature, in DMF, in the presence of fine-grained dry NaOH. The alkylation resulted in a mixture of (S,S)- and (S,R)-diastereomeric complexes with high excess of (S,S)-diastereomers containing (S)-amino acid. The ratio of (S,S)- and (S,R)-diastereomers was determined by 1H NMR spectroscopy of the obtained diastereomeric complexes and by HPLC analysis of amino acids isolated from the mixtures of hydrolysates decomposition (de > 97%). Diastereomeric complexes were dissolved in methanol and after decomposition of hydrolysates by 2NHCl, were subjected to ion-exchange absorption-desorption. The target (S)-2-amino-3-(p-isobutylphenyl)propionic acid and (S)-2-amino-3-(p-tertbutyl-phenyl)propionic acid were crystallized from aqueous-alcoholic solution and obtained with enantiomeric purity (ee > 98%). As a result, using square-planar NiII-(S)-2-FBPBGly (1) complexes of Schiff base of glycine with (S)-2-N-[N’-(2-fluorobenzylprolyl)]aminobenzophenone chiral auxiliary, the method for the asymmetric synthesis of (S)-2-amino-3-(p-isobutylphenyl)propionic acid (6) and (S)-2-amino-3-(p-tertbutylphenyl)propionic acid (7) (ee > 98%, duration: 60-65 min) has been developed.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ հրատ.

Date created:

2017-10-10

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:187409

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան