Publication Details:

«Պատմա-բանասիրական հանդես»-ը լույս է տեսնում 1958 թվականից։ Հիմնադիր խմբագիր ՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան

Journal or Publication Title:

Պատմա-բանասիրական հանդես =Historical-Philological Journal

Date of publication:

1960

Volume:

1

Official URL:

Other title:

Հայաստանի մշակույթի հնագույն շրջանների նախապատմության շուրջը։ On the Prehistory of the Earliest Stages of Culture in Armenia.

Contributor(s):

Գլխ․ խմբ․՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան (1958-1998) ; Վ․ Միքայելյան (1999-2005) ; Գլխ․ խմբ․ պաշտոնակատար՝ Պ․ Մ․ Մուրադյան (2005) ; Ա․ Զաքարյան (2005) ; Գլխ․ խմբ․՝ Ս․ Հարությունյան (2006-2018) ; Ա․ Զաքարյան (2018-)

Coverage:

92-109

Abstract:

Նախնադարյան տոհմա-ցեղային հասարակության պատմության ու մշակույթի ուսումնասիրման բնագավառում սովետահայ հնագիտությունը հասել է երևելի արդյունքների։ Սակայն նշված բնագավառը ընդգրկում է դեռևս գիտական հետաքրքրություն ներկայացնող չուսումնասիրված կամ մանրազնին ուսումնասիրության կարոտ բազմաթիվ խնդիրներ, որոնց պարզաբանումը կարևոր նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի և Կովկասի, այլև հարավ- ռուսական մարզերի հնագիտության համար։ Սույն հոդվածում առաջադրված է այդպիսի հարցերից միայն մեկը։ Հենվելով հին Արևելքի հնագիտական առաջնակարգ հուշարձանների ուսումնասիրման արդյունքների վրա, հեղինակը փորձել է դասակարգել, թվագրել ու բնութագրել հնագույն բրոնզի էպոխայի (XX—XVII դդ. մ. թ. ա.) նյութական մշակույթի՝ մասամբ պեղածո, մասամբ էլ պատահականորեն հայտնաբերված իրեղեն հուշարձանները, որոնք բազմիցս պատահական ու թյուր դիտողությունների առիթ են տվել: Անդրադառնալով այդ նյութերի քննարկմանը հեղինակը ցույց է տվել, որ հնագույն բրոնզի ժամանակաշրշանի նյութական հուշարձաններն իրենց արմատներով հասնում են մինչև Հարավային Միջագետք, սակայն խուրրի-սուբարյան միջավայրը կապում է նրանց անմիջականորեն Հյուսիսային Միջագետքի սինխրոնիկ կամ փոքր-ինչ ավելի վաղ ժամանակաշրջանի հուշարձանների հետ։ Մտնելով հին արևելյան մշակույթի պերիֆերիկ շրջանների մեջ, մետաղի դարաշրջանը թևակոխած Հայաստանը՝ նյութական կուլտուրայի իր հուշարձաններով հանդերձ ներկայացնում է իրենից կուլտուրական ինքնուրույն և լոկալ մի օջախ, ուր համեմատաբար բարձր զարգացման էին հասել երկրագործությունը, անասնապահությունն ու մետաղամշակությունը։ Մետաղամշակության արգասիքների բազմաթիվ զուգահեռները Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանի, Ադրբեջանի, Հյուսիսային Կովկասի, Հարավային Ռուսաստանի հնագիտական հուշարձաններում, ակնհայտ են դարձնում Հայաստանի առաջատար դերը հնագույն քաղաքակրթության և կուլտուր-տնտեսական նորանոր հասույթների տարածման ասպարեզում։

Publisher:

Հայկական ՍՍՌ գիտությունների ակադեմիա

Date created:

1960-01-26

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:170213

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան