Journal or Publication Title:
Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Нерсисян Эдуард, Nersisyan Eduard
Title:
Մակար Եկմալյանը «Տարազի» էջերում (1910 թվական)
Other title:
«Макар Екмалян на страницах «Тараза» (1910) ; Makar Yekmalyan on the pages of “Taraz” (1910)
Creator:
Subject:
Երիտասարդ հետազոտողի ամբիոն ; Հայ երգահաններ
Uncontrolled Keywords:
«Տարազ» ; Թիֆլիս ; Մակար Եկմալյան ; 1910 թվական ; հոդված ; Տիգրան Նազարյան ; Հովսեփ Տեր-Դավթյան
Coverage:
Abstract:
Հոդվածի հիմնական նպատակն է՝ ներկայացնել 1910 թվականի «Տարազ» պարբե-րականում Մակար Եկմալյանին վերաբերվող հոդվածները։ «Տարազի» խմբագիր Տիգրան Նազարյանի նախաձեռնությամբ 1910 թվականի ապրիլի 6-ին «Աղբիւր-Տարազին» կից գրական-գեղարվեստական սալոնում կազմակերպվեց երեկույթ՝ նվիրված Մակար Եկմալյանի հիշատակին։ Հոդվածը ներառում է նաև «Աղբյուր-Տարազ» պարբերականի և նրա խմբագիր Տիգրան Նազարյանի մասին համառոտ տեղեկություններ։ «Տարազը» հրապարակվել է որպես առանձին պարբերական 1890 թվականից, երբ նրա միակ խմբագիր-հրատարակիչ Տիգրան Նազարյանը 1889 թվականին Պետերբուրգի մամուլի գործերի գլխավոր վարչությունից իր դիմումի համաձայն իրավունք է ստանում «Աղբյուրին» կից հրատարակելու «Տարազ» հավելվածը։ Հոդվածում նաև ներկայացված են «Տարազ» պարբերականի նպատակները՝ հայ ժողովրդին հաղորդակից դարձնել սեփական և այլ ժողովուրդների մշակութային կյանքին, ծանոթացնել համաշխարհային գրականության և արվեստի հայտնություններին, դաստիարակել բարության, արժանապատվության, մարդասիրության, հայրենասիրության զգացումներով՝ նրա միջից «արմատախիլ անելով տգեղ և չար որոմը», ինչպես գրված էր իրենց 1890 թ. երրորդ համարի շապիկի վերջին էջում։ Գիտակցելով Մակար Եկմալյանի դերը հայ երաժշտության պատմության մեջ, Տիգ-րան Նազարյանը «Տարազի» 1910 թ. 3-րդ համարի առաջին էջում հրատարակում է Մ. Եկմալյանի հիշատակին նվիրված գրական-երաժշտական հանդեսի մասին հայտարարությունը: Հանդեսը պիտի տեղի ունենար ապրիլի 6-ին և կայանալու էր Եկմալյանի մահվան 5-ամյակի առիթով, հանդեսին մասնակցելու էին օպերային նվագախումբը՝ իտալացի դրիրժոր Ա.Ա. Պրիվետերայի ղեկավարությամբ, երգեցիկ խումբը՝ երգիչ Մուրադյանի ղեկավարւթյամբ: Հայ երաժշտական-հասարակական գործիչ Հովսեփ Տեր-Դավթյանը խոսելու էր Մակար Եկմալյանի մասին։ Նույն համարում տպագրվել է «Մակար Եկմալեան (Մահւան V-ամեակի առիթով)» հոդվածը։ «Տարազի» ապրիլյան համարում տպագրվում է «Մ.Եկմալեանի յիշատակին» վերնագրով հոդվածը, որտեղ արտատպվում են հատվածներ ապրիլի 6-ի հանդեսի մասին «Закавказье»-ում և «Մշակ»-ում տպագրված հոդվածներից և նշվում, որ երեկույթին նվիրված հոդվածներին էջեր են հատկացրել տեղական մյուս թերթերը ևս՝ «Հորիզոն», «Սուրհանդակ», «Խաթաբալա» և «Ամենքը գտնում են, որ երեկոյթը շատ աջող էր և բովանդակալից»:
Основная цель данной статьи – показать как в 1910 году в периодическом издании «Тараз» напечатаны статьи, посвященные 5-летней годовщине смерти одного из основоположников армянской профессиональной музыкальной школы Макару Екмаляну. В 1910 году по инициативе редактора издания «Тараз» Тиграна Назаряна 6 апреля в литературно-художественном салоне при «Ахбюр-Таразе» был организован вечер, посвященный памяти Макара Екмаляна. В статье также приведены краткие сведения о периодическом издании «Ахпюр-Тараз» и его редакторе Тигране Назаряне. Как отдельное периодическое издание «Тараз» издавался с 1890 года, когда его единственный редактор-издатель Тигран Назарян в 1889 году получил право на издание приложения «Тараз», приложенного к «Ахпюру», по его заявлению в Главное управления печатных Дел Петербурга. В статье также представлены цели журнала «Тараз»: информировать армянский народ о культурной жизни своего и других народов, знакомить его с открытиями мировой литературы и искусства, воспитывать в нем чувства доброты, достоинства, человечность, патриотизм и «искоренение уродливых и злых сорняков» из их среды, как было написано на задней обложке их третьего номера 1890 года. Осознавая роль Макара Екмаляна в истории армянской музыки, Тигран Назарян в 1910 году издает «Тараз». На первой странице 3-го номера объявление о литературно-музыкальном вечере, посвященном памяти М. Екмаляна. Вечер должен был состояться 6 апреля и был приурочен к 5-летию со дня смерти Екмаляна. В нем должны были принять участие оперный оркестр под руководством итальянского дирижера А.А. Приветеры и певческий коллектив под руководством певца Мурадяна. Армянский музыкальный и общественный деятель Овсеп Тер-Давтян собирался рассказать о Макаре Екмаляне. В том же номере была опубликована статья «Макар Екмалеан (к 5-летию со дня смерти)». В апрельском номере «Тараз» публикуется статья «Памяти М. Екмалеана», где печатаются отрывки из статей, опубликованных в «Закавказье» и «Мшак» о вечере 6 апреля, и отмечается, что другие местные газеты «Горизонт», «Сурхандак», «Хатабала» тоже посвятили страницы статьям, посвященным вечеру и все считают, что «вечер был очень успешным и содержательным».
The main purpose of the article is to present the articles of “Taraz” periodical of 1910 referring to Makar Yekmalyan. Particularly in 1910, with the initiative of “Taraz” editor Tigran Nazaryan, a soiree dedicated to the memory of Makar Yek-malyan was held on April 6 in the literary and artistic salon attached to “Aghbyur-Taraz”. The article also includes brief information about “Aghbyur-Taraz” periodical and its editor Tigran Nazaryan. “Taraz” had been published as a separate periodical since 1890, when its sole editor-publisher Tigran Nazaryan received the right to publish “Taraz” supplement attached to “Aghbyur” in 1889, according to his ap-plication to the Main Department of Press Affairs of St. Petersburg. The article also presents the goals of “Taraz” periodical: to share the Armenian people’s own and other people’s cultural life, to familiarize them with the outstanding works of world literature and art, to educate them with feelings of kindness, dignity, humanity, patriotism and “uproot the ugly and evil weeds” from among them, as was written on the back cover of their third edition of 1890. Realizing the role of Makar Yekmalyan in Armenian musical history, Tigran Nazaryan published the announce-ment of the literary-musical performance dedicated to the memory of M. Yekmalyan on the first page of the 3rd edition of “Taraz” 1910. The concert was supposed to take place on April 6 and was to be held on the occasion of the 5th anniversary of Yekmalyan's death. The opera orchestra conducted by the Italian conductor A.A. Privetera and singer Muradyan’s vocal group were to participate in the concert. Armenian musical and public figure Hovsep Ter-Davtyan was going to talk about Makar Yekmalyan. In the same edition, the article “Makar Yekmalyan” (on the occasion of the 5th anniversary of his death)" was published. In the April edition of “Taraz”, an article entitled “In memory of M. Yekmalean” was published, where excerpts from the articles published in “Zakavkazye” and “Mshak” about the April 6th event were printed, and was noted that other local newspapers “Horizon”, “Surhandak”, “Khatabala” also devoted pages to the articles dedicated to the soiree and all found the “event successful and meaningful”.