Publication Details:
Journal or Publication Title:
Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք=Yearbook of the Academy of Fine Arts=Ежегодник академии художеств
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
www.yearbook.yafa.am
Additional Information:
Sargsyan Lilit, Саркисян Лилит
Title:
Երևանը Վահրամ Գայֆեճյանի խորհրդային շրջանի արվեստում
Other title:
Yerevan in Vahram Gayfejyan’s Art of the Soviet Period ; Ереван в творчестве Ваграма Гайфеджяна советского периода
Creator:
Corporate Creators:
Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիա
Subject:
Արվեստագիտական հետազոտություններ
Uncontrolled Keywords:
Վահրամ Գայֆեճյան ; քաղաքային ժանր ; Երևանը հայ գեղանկարչության մեջ ; Վահրամ Գայֆեճյանի բնանկարները
Coverage:
Abstract:
20-րդ դարի հայ կերպարվեստի հիմնադիր վարպետներից մեկի՝ անվանի գեղանկարիչ, գրաֆիկ, մանկավարժ, արվեստաբան և հասարակական գործիչ Վահրամ Մկրտչի Գայֆեճյանի (1879-1960 թթ.) խորհրդային շրջանի արվեստում զգալի տեղ է զբաղեցնում երևանյան թեման: 1924-1957 թթ. Վ. Գայֆեճյանը կերտել է Խորհրդային Հայաստանի վերածնվող ու զարգացող մայրաքաղաքի փոփոխվող կերպարը։ Թեման դիտարկվում է 1920-ական թթ. խորհրդահայ մշակույթի կայացման և նոր Երևանի կառուցման համատեքստում ։ Հոդվածում ցույց է տրվում Վ. Գայֆեճյանի գեղարվեստական ընկալումների առանձնահատկությունը, պարբերացվում է երևանյան շրջանի նրա ստեղծագործությունը և քաղաքին նվիրված հարյուրից ավել ստեղծագործությունները խմբավորվում են ըստ թեմաների և պատկերված վայրերի։ Հոդվածում դիտարկվել են աշխատանքներ Հայաստանի ազգային պատկերասրահի (ՀԱՊ), Երևանի պատմության թանգարանի (ԵՔՊԹ) ֆոնդերից, մասնավոր և ընտանեկան հավաքածուներից։ Որոշարկվել և ճշգրտվել են ՀԱՊ-ի և ԵՔՊԹ- ի որոշ աշխատանքների ստեղծման ժամանակը, տեխնիկաները և պատկերված տեղանքները, ուրվագըծվել է Երևանի «գայֆեճյանական քարտեզը»։ Այսպիսով, Վ. Գայֆեճյանի երևանյան նկարաշարքը ներկայացվում է նաև պատմավավերագրական տեսանկյունից։
The city of Yerevan holds a significant place in the artistic legacy of Vahram Gayfejyan, a distinguished figure encompassing roles as an artist, an educator, an art critic, and a pivotal contributor to Armenian fine art during the 20th century. From 1924 to 1957, Gayfejyan skillfully depicted the evolving essence of the capital of Soviet Armenia through his works. This article explores the subject within the broader context of the emergence of Soviet-Armenian culture and the construction of the new Yerevan. The article delves into the unique artistic perspectives of Vahram Gayfejyan, striving to establish a chronological framework for his Yerevan-centric artistic period. Additionally, an effort is made to categorize his extensive body of work—comprising over a hundred pieces—based on subjects and depicted locations. The analysis draws from a rich array of sources, including artworks housed in the National Gallery of Armenia (NGA), the History Museum of Yerevan (HMY) as well as private and family collections. The article meticulously examines select works from the NGA and HMY collections, providing insights into creation dates, artistic techniques employed, and the locations depicted. This comprehensive approach aids in defining or clarifying details related to Gayfejyan’s artworks, contributing to the drafting of a mapped representation of Gayfejyan’s Yerevan. Consequently, the Yerevan series by Gayfejyan is presented not only through an artistic lens but also from a historiographical-documentary perspective, enriching our understanding of the artist’s profound connection with the city’s history and culture.
В творчестве советского периода одного из основоположников армянского изобразительного искусства XX века, известного живописца, графика, педагога, искусствоведа и общественного деятеля Ваграма Мкртичевича Гайфеджяна (1879-1960) значительное место отведено теме Еревана. В 1924-1957 гг. В. Гайфеджян создал меняющийся облик возрождающейся и развивающейся столицы Советской Армении. Автор рассматривает тему в контексте становления в 1920-х годах армянской советской культуры и строительства нового Еревана. В статье показываются особенности художественных взглядов В. Гайфеджяна, предлагается периодизация советского периода творчества художника и группировка посвященных Еревану более ста произведений по тематике и изображенным местам. В статье рассматриваются работы из Национальной галереи Армении (НГА), фонда изобразительного искусства Музея истории г. Еревана (МИЕ), частных и семейной коллекций. В ходе работы были установлены и уточнены время создания, изображенные места и техника некоторых картин из НГА и МИЕ, обрисована «гайфеджяновская карта» Еревана. Ереванский цикл В. Гайфеджяна представлен также с историко-документальной точки зрения.
Place of publishing:
Երևան