Publication Details:
Journal or Publication Title:
Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Цатурян Лилит, Tsaturyan Lilit
Title:
Շարահյուսական փոխակերպումները Վ. Պիկուլի «Ֆավորիտ» վեպի հայերեն թարգմանության մեջ
Other title:
Синтаксические трансформации в армянском переводе романа В. Пикуля «Фаворит» ; Syntaxic Transformations in Armenian Translation of V. Pikul's Novel "The Favorite"
Creator:
Contributor(s):
Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)
Subject:
Բանասիրություն ; Թարգմանություն
Uncontrolled Keywords:
շարահյուսական փոխակերպում ; նախադասություն ; փոխարինում ; լեզվական օրինաչափություն ; բնագիր ; հականշային թարգմանություն ; համարժեքություն
Coverage:
Abstract:
Շարահյուսական փոխակերպումների պատճառները կարող են լինել ինչպես լեզվական, այնպես էլ արտալեզվական: Տարբեր համակարգեր ունեցող լեզուների միջև քերականական համապատասխանությունը դեպքերի գերակշիռ մասի դեպքում կարող է լինել միայն գործառութային՝ կախված մի շարք գործոններից: Շարահյուսական փոխակերպումների մի ստվար մասը թարգմանության մեջ նախադասության տեսակների փոխարինումն է, որոնցից են պարզ նախադասության փոխարինում բարդով և հակառակը, գլխավոր նախադասության փոխարինում երկրորդականով և հակառակը, համադասական նախադասության փոխարինում ստորադասականով և հակառակը, շաղկապով կապակցված նախադասությունների փոխարինում շարահարությամբ կապված նախադասություններով և հակառակը: Վ. Պիկուլի «Ֆավորիտ» վեպի հայերեն թարգմանության մեջ (թարգմանիչ՝ Վ. Վարդանյան) առավել շատ են հանդիպում պարզ⇄բարդ նախադասությունների փոխարինումները: Առհասարակ նախադասության տեսակների փոխարինումները պայմանավորված են ինչպես հայերենի և ռուսերենի լեզվական օրինաչափություններով, այնպես էլ թարգմանչի նախընտրություններով, բնագրի նրբիմաստները արտահայտելու անհրաժեշտությամբ, երբեմն թարգմանության այլ տարբերակների բացակայությամբ:
Причины синтаксических трансформаций могут быть как лингвистическими, так и экстралингвистическими. Грамматическое соответствие между языками с разными системами может в подавляющем большинстве случаев быть только функциональным, что зависит от ряда факторов. Ключевой частью синтаксических трансформаций является замена типов предложения в переводе: замена простого предложения сложным и наоборот, главного предложения подчинённым и наоборот, сложносочинённого предложения сложноподчинённым, предложений, связанных союзом, бессоюзными предложениями и наоборот. В армянском переводе романа В. Пикуля «Фаворит» (перевод В. Вартаняна) наиболее распространены замены простых⇄сложных предложений. В целом замена типов предложений определяется как лингвистическими особенностями армянского и русского языков, так и предпочтениями переводчика, необходимостью передать тонкости подлинника, а иногда и отсутствием других вариантов перевода.
The reasons of syntactic transformations can be both linguistic and extra-linguistic. The grammatical correspondence between languages with different systems can be only functional in most cases, which depend on a number of factors. A key part of syntactic transformations is the substitution of sentence types in the translation, such as: substitution of a simple sentence with a compound one and vice versa, substitution of an independent clause with a dependent one and vice versa, substitution of a compound sentence with a complex one, substitution of sentences connected by subordinating conjunctions with non-conjunctive sentences and vice versa. In the Armenian translation of V. Pikul's novel "Favorite" (translator V. Vardanyan) substitutions of simple⇄compound sentences are common. In general, the substitution of sentence types is determined both by the linguistic features of the Armenian and Russian languages, and by the preferences of the translator, the need to express the subtleties of the original, and sometimes the absence of other translation options.
Place of publishing:
Երևան