Publication Details:
Journal or Publication Title:
Հոդվածների ժողովածու: Ափինյանական ընթերցումներ. ավանդական երաժշտության արդի հիմնախնդիրները
Date of publication:
ISBN:
Additional Information:
Аревшатян Анна, Arevshatyan Anna
Title:
Երուսաղեմի տեսիլը հայ շարականերգության մեջ
Other title:
Видение Иерусалима в армянском средневековом духовном песнетворчестве ; The Vision Of Jerusalem In The Armenian Hymnography
Remainder of title:
(«Գովեա, Երուսաղէմ» Ճաշու շարականների և Հանգստյան կարգի «Ի Վերին Երուսաղէմ» շարականի օրինակով)
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Երուսաղեմ ; տեսիլ ; շարական ; կանոն ; հիպոստազիս ; երաժշտական բաղադրիչ
Coverage:
Abstract:
Հայոց պատարագը, ժամակարգությունը, ննջեցյալների հիշատակի արարողությունը և Շարակնոցի մի շարք կանոններ սկսել են ձևավորվել են դեռևս IV-V դարերում: Իրենց երկերում հայ շարականագիրները լայնորեն օգտվել են Հին Կտակարանի հայտնի դրվագներին և դեմքերին առնչվող տարբեր հղումներից և զուգահեռներից։ Հոդվածը նվիրված է Երուսաղեմի տեսիլքին վերաբերող հայ հիմներգության նմուշներին։Մեթոդներ և նյութեր. Պատմաքննադատական մեթոդով դիտարկվում են հայ շարականագիրների ստեղծագործությունները: Վերլուծություն. Երուսաղեմի՝ որպես Աստծո քաղաքի տեսիլքը, որը մարմնավորում է Տիրոջ փառքը, առկա է բազմաթիվ շարականներում: Սակայն առաջին հերթին պետք է նշել Պատարագի ընթացքում կատարվող «Գովեա, Երուսաղեմ» ճաշու օրհներգերը: Մատենագրական աղբյուրների և շարականագիրների միջնադարյան ցուցակների համաձայն, կանոնական տեքստը թարգմանել է Հովհաննես Մանդակունի կաթողիկոսը (V դար): Երուսաղեմի տեսիլքի մեկ այլ, վախճանաբանական կողմը (էսխատոլոգիական հիպոստազիսը) ներկայացված է Պետրոս Գետադարձ կաթողիկոսի (XI դար) ննջեցելոց կարգի «Ի վերին Երուսաղեմ» շարականում։ Արդյունքներ. Երուսաղեմի տեսիլքի երկու հիպոստազիսները՝ սուրբ քաղաքի պատկերները, հայ շարականերգության մեջ արտացոլված են քրիստոնյա եկեղեցու` արեոպագիտյան գեղագիտությունից սերող գեղարվեստական արտահայտչականությամբ և միջնադարյան աշխարհայացքի աստվածաբանական հասկացություններին համապատասխան՝ պարարտ նյութ ընձեռելով այլ` թե՛ ինքնուրույն օրհներգական ավանդույթների, և թե՛ համեմատական ուսումնասիրությունների համար։ The Armenian Liturgy, the Hours service, the ceremony of commemoration of the dead and many other liturgical canons were formed already in the IV-V centuries, immediately after the creation of the Armenian alphabet and in close connection with biblical notions and patristic exegetical literature. The article is devoted to samples of Armenian hymnography dedicated to the vision of Jerusalem. Methods and materials: The Armenian sharakans are considered by the historical-critical method. Analysis: The vision of Jerusalem as the city of God, embodying the glory of the Lord, is present in Mass hymns «Praise, Jerusalem» performed during the Liturgy. According to the medieval sources, the canonical text was translated by Catholikos Hovhan Mandakuni (V century). A
different, eschatological hypostasis of the vision of Jerusalem is presented in the chant «To the Higher Jerusalem» from the canon of the dead, belonging to Catholicos Petros Getadarts (XI century). Results: The two hypostases of the vision of Jerusalem, the image of the Holy city, are reflected in the Armenian hymnography with artistic expressiveness and in accordance with the theological concepts of medieval mentality, presenting fertile material for both independent and comparative study of other hymnographical traditions.
Армянская Литургия, Служба часов, обряд поминовения усопших и многие другие литургические каноны сложились уже в IVV веках, сразу после создания армянского алфавита в тесной связи с библейскими представлениями и святоотеческой экзегетической литературой. В своих произведениях армянские гимнографы широко использовали разнообразные аллюзии и параллели из Ветхого Завета. Статья посвящена образцам армянской гимнографии, которые относятся к видéнию Иерусалима. Методы и материалы: Историко-критическим методом рассмотрены армянские шараканы. Анализ: Видéние Иерусалима как града Божия, воплощающего славу Господню, присутствует в литургических гимнах на обедню «Славься, Иерусалим». Согласно традиции, канонический текст был переведен католикосом Ованом Мандакуни (V век). Иная, эсхатологическая ипостась видéния Иерусалима представлена в шаракане «В вышний Иерусалим» из канона усопших, принадлежащего католикосу Петросу Гетадарцу (XI в.). Результаты: Две ипостаси видéния Иерусалима, образа святого города отражены в армянской гимнографии с художественной выразительностью и в соответствии с богословскими представлениями средневековой ментальности, представляя благодатный материал как для самостоятельного, так и для сравнительного изучения других гимнографических традиций.