Object structure

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես

Հրապարակման ամսաթիւ:

2022

Համար:

2 (56)

ISSN:

1829-0531

Պաշտոնական URL:

click here to follow the link

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Мелконян Эгине, Melkonyan Heghine

Վերնագիր:

Գրաբարյան բառաշերտը Եղիշե Չարենցի չափածոյում

Այլ վերնագիր:

Грабарский словoпласт в поэзии Егише Чаренца ; Grabar's Word Layer in the Poetry of Yeghishe Charents

Ստեղծողը:

Մելքոնյան, Հեղինե

Համատեղ հեղինակները:

Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Խորագիր:

Լեզվաբանություն

Չվերահսկուող բանալի բառեր:

հարաբերական նորաբանություն ; գրաբարյան բառեր ; Ե. Չարենցի չափածոն ; բառակազմական կաղապար ; արենցյան հնարավոր վերստեղծումներ

Ծածկոյթ:

15-29

Ամփոփում:

Հոդվածում քննության են առնված Եղիշե Չարենցի չափածոյում տեղ գտած գրաբարյան բառերը՝ դրանցում առանձնացված այնպիսիք, որ առաջին անգամ վերաշրջանառվել են հեղինակի կողմից (68 բառ): Վերջիններս ներկայացվել են որպես հարաբերական հեղինակային նորաբանություններ: Ուսումնասիրության արդյունքում արձանագրել ենք՝  Գրաբարյան բառաշերտը չարենցյան չափածոյի ստվար բառակազմն է՝ 274 բառ՝ ամենատարբեր բառակազմական կաղապարներով: Գրաբարյան բառագանձին դիմելը կարելի է համարել Եղիշե Չարենցի ընդգծված նախասիրությունը:  Օգտվելով գրաբարյան բառապաշարից՝ Չարենցը երբեմն փոփոխում է այդ բառերի կիրառությունների շրջանակները՝ ստեղծելով բազմիմաստ դրսևորումներ (ածական// մակբայ):  Չարենցյան հնարավոր բառավերստեղծումներում գերակշռում են ածականները:  Բառակազմական տեսանկյունից՝ մեր ընտրանքում գերակշռում են ածանցավոր կազմությունները, որոնց քանակապես հաջորդում են բարդերը, իսկ այս երկուսին բավականին զիջում են պարզերը: Բարդ և ածանցավոր կազմությունների թիվը մոտ է ածականների և մակբայների դեպքում, մինչդեռ գոյականների դեպքում այդ տարբերությունն ընդգծված է: Բառակազմական կաղապարների բազմազանություն է նկատվում հատկապես ածականների դեպքում՝ 13 կաղապար: Եթե բարդ բառերի մեջ գերակշռում են հոդակապով կազմությունները, ապա ածանցավորների մեջ՝ ան- նախածանց ունեցողները:
В статье исследованы слова грабара, использованные в поэзии Егише Чаренца. Были выделены такие слова (68), которые в ашхарабарских текстах впервые использовались автором. Последние были представлены как относительные авторские неологизмы. В результате исследования зафиксировали:  Грабарский словoпласт в чаренцевской поэзии весомый по колличеству – 274 слова с различными словообразовательными моделями. Обращение к словарю грабара можно считать подчеркнутым предпочтением Егише Чаренца.  Используя лексику грабара, Чаренц иногда меняет контексты употребления этих слов, создавая многозначные употребления (прилагательное// наречие).  В чаренцевских возможных воссозданий слов преобладают прилагательные.  С словообразовательной точки зрения в нашей выборке преобладают аффиксальные образования, за которыми следуют сложные, а простые значительно уступают этим двум. Количество аффиксальных и сложных образований близко при прилагательных, тогда как у имен существительных разница выражена ярко. Замечено множество моделей слов, особенно в случае с прилагательными (13). Если в сложных словах преобладают слова с соединительной гласной, то в аффиксальных – слова с приставкой ան-.
The article examines the Grabar words used in the poetry of Yeghishe Charents. Words that were first used by the author (68) in Ashkharabar texts were highlighted. The latter were presented as relative author's neologisms. As a result of the study, it was recorded:  The Grabar word-layer in Charents' poetry is significant in terms of quantity – 274 words with various word-formation models. Referring to the Grabar dictionary can be considered an emphasized preference for Yeghishe Charents.  Using the vocabulary of the Grabar, Charents sometimes changes the contexts of the use of these words, creating polysemantic uses (adjective// adverb).  Adjectives predominate in Charents' possible recreations of words.  From the word-formation point of view, our sample is dominated by affixal formations, followed by complex ones, while simple ones are significantly inferior to these two. The number of affixal and compound formations is close for adjectives and adverbs, while for nouns the difference is pronounced. Many word patterns have been observed, especially in the case of adjectives (13). If words with a connecting vowel predominate in compound words, then words with the prefix ան- predominate in affixed words.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Տեսակ:

Հոդված

Ձեւաչափ:

pdf

Թուայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան