Object structure

«Բանբեր Մատենադարանի» միջնադարագիտական, հայագիտական, ձեռագրագիտական հանդեսը լույս է տեսնում Մատենադարանի հիմնադրումից ի վեր: Հանդեսի առաջին երկու համարները լույս են տեսել 1941 և 1950 թվականներին և կոչվել «Գիտական նյութերի ժողովածու»: Այս ժողովածուներում հավաքված էին նախորդիվ Մատենադարանում տեղի ունեցած գիտաժողովների նյութերը:1956 թվականին հրատարակված երրորդ համարից սկսած՝ հանդեսը կրում է այսօրվա անվանումն ու ընդգրկում միջնադարյան մշակույթի տարբեր ոլորտների առնչվող բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ, բնագրերի հրապարակումներ և այլն:

The New Manuscript Folios (M 11219) Acquired by Matenadaran as a Unique Example of Armenian Miniature Art ; Новообретенные рукописные листы Матенадарана 11219 –уникальный образец армянской миниатюры

Մատենադարան. Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ

Արվեստ

Նորահայտ ձեռագիր ; վաղ շրջանի մանրանկարչություն ; X-XI դդ. մանրանկարչություն ; Վասպուրականի մանրանկարչություն ; Վասպուրականի վաղ շրջան ; Արղուն խան ; մոնղոլների տիրապետություն ; տերունական շարք

161-188

Nine folios of a Gospel have recently entered the Matenadaran collection and have been registered under the number 11219; they are relics of an illustrated manuscript of unique artistic value and have never been studied. The date, place, scribe, artist and commissioner are unknown. However, page 7v contains part of a colophon and there is a marginal note of the same scribe (while the date is written by another hand), which reads: “Անդրանիկ հա(յ)ոց արքայ Արղուն, քեզ ընձա(յ) պահեսցես ըզսա ի կամս քո անսասանելի, Թ.Վ. ՈՁա.” (“First Armenian King Arghun, keep this as a gift for you at your unshakeable discretion, 681 [of Armenian Era = 1232]”). The stylistic features of the miniatures, the accompanying notes, the primitive manner of painting and a number of other characteristics remind us of the Vaspurakan book illumination. On the other hand, the illustration has some archaic features, the poses and composition elements of the pictures are reminiscent of the early period (10th–11th cc.) of Armenian miniature art. It continues the traditions and iconography of early eastern Christian art. The Gospel was possibly copied in 1232 in Vaspurakan, a region where the old Christian traditions of Armenian miniature were preserved better, but from where no manuscript of the earlier period has reached us. Thus the nine folios, perhaps being the oldest surviving manuscript fragments from Vaspurakan, are of exceptional value. In its turn, the mention of the Mongol King Arghun was added in the 1280’s in Archesh, when Arghun Khan was ruling in the region. The close artistic parallels with the Gospel of Archesh (M 4052), and the many references to Arghun in Archesh confirm the assumption that the Gospel has close ties with the Archesh Miniature School and in all probability was copied there.
Недавно коллекция Матенадарана пополнилась фрагментом Евангелия, зарегистрированным под номером 11219; девять листов являются частью иллюстрированной рукописи, не изученной и имеющей большой художественный интерес. Время, место, писец, художник и заказчик рукописи неизвестны. Oдин из листов (7v) содержит часть колофона, написанного минускулом (болоргиром), и маргинальную запись той же рукой (дата написана другим писцом): “Անդրանիկ հա(յ)ոց արքայ Արղուն, քեզ ընձա(յ) պահեսցես ըզսա ի կամս քո անսասանելի, Թ.Վ. ՈՁա.” (“Великий Армянский царь Аргун, сохрани это для себя как дар, по своему непоколебимому усмотрению, 681 год [армянского летоисчисления = 1232]”). Стилистические особенности миниатюр, сопутствующие надписи, примитивная манера изображения и ряд других характерных особенностей напоминают книжную миниатюру Васпуракана. С другой стороны, в иллюстрациях рукописи заметно использование архаичных мотивов, а позы и композиционные особенности напоминают армянскую миниатюру раннего периода (X–XI вв.). Она продолжает традиции и иконографические образы раннехристианского искусства. Евангелие было, вероятно, скопированано в 1232 г., в Васпуракане, где лучше всего сохранились раннехристианские традиции армянской миниатюры, но откуда до нас не дошло рукописей более раннего периода. Таким образом, девять листов – вероятно самые ранние сохранившиеся образцы из Васпуракана – имеют исключительную ценность. Упоминание царя Аргуна, в свою очередь, было добавлено в 1280-ых годах, в Арчеше, когда в регионе правил хан Аргун. Наличие художественных паралеллей с арчешским Евангелием (М 4052) и множество упоминаний Аргуна в Арчеше подтверждают предположение, что Евангелие имеет тесные связи с Арчешской школой миниатюры и, по всей вероятности, было создано именно здесь.

Երևան