Journal or Publication Title:
Date of publication:
Volume:
ISBN:
Additional Information:
Title:
Other title:
Происхождение и использование музыкальных инструментов согласно легенде, переданной Варданом Айгекци и Ованесом Плузом ; Origin and Use of Musical Instruments According to the Legend Transmitted by Vardan Aygektsi and Hovhannes Pluz
Creator:
Corporate Creators:
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
Subject:
Միջգիտակարգային հետազոտություններ
Uncontrolled Keywords:
միջնադարյան բանահյուսություն ; նվագարան ; երաժշտագիտություն ; ավանդազրույց ; կայենականներ ; սեթյաններ ; բոշաներ ; հոգևոր և աշխարհիկ
Coverage:
Abstract:
Հայ միջնադարյան բանահյուսական ստեղծագործությունները ցիրուցան կերպով պահպանվել են տարբեր ժանրերի գրական հուշարձաններում: Ներկա հոդվածն անդրադառնում է միջնադարյան մի ավանդազրույցի, որը վկայված է երկու մատենագիրների՝ ընդհանուր առմամբ բարոյախրատական բովանդակության երկերում: Խնդրո առարկա ավանդազրույցը բացատրում է նվագարանների ծագումը և մեկնաբանում դրանց էությունը: Հոդվածում հընթացս արծարծվում են նաև նվագարանների վերաբերյալ միջնադարում գերիշխող հոգևոր- եկեղեցական մտայնության որոշ դրսևորումներ: Այդ մտայնությունը տարբեր ձևափոխումներով հասել է մինչև մեր օրերը և արտացոլվել սրբավայրը «երկու մշակութային տարածքների » սահմանազատելու մշակութաբանական երևույթի մեջ: Բացի այդ, քննարկվող ավանդազրույցը վերիմաստավորվել և ձեռք է բերել ծննդաբանական առասպելի հատկանիշներ՝ կապվելով հայերի ենթաէթնիկ խմբերից մեկի մտահայեցողական ծագմանը:
Армянские средневековые фольклорные произведения разбросаны по литературным памятникам разных жанров. В данной статье обсуждаются вопросы, связанные с одной средневековой легендой, которая засвидетельствована в двух произведениях, имеющих в целом морально-духовно-контекстуальное содержание. Легенда с апокрифическими истоками и ветхозаветным содержанием объясняет происхождение музыкальных инструментов и комментирует их сущность. В статье рассматриваются также некоторые проявления духовно- церковного менталитета относительно музыкальных инструментов, преобладающего в Средневековье. Этот менталитет, с различными изменениями, дошел до наших дней и нашел отражение в культурологическом феномене разделения территории святилища на «два культурных пространства». Полную версию легенды приводит Вардан Айгекци, а краткая версия содержится в произведении Ованеса Ерзнкаци Плуза. Не секрет, что многие притчи и легенды, вошедшие в сборники Вардана Айгекци, были извлечены им из сокровищницы народного фольклора. О популярности данной устной традиции свидетельствует и тот факт, что в более поздние времена она обрела черты генеалогического мифа, объясняющего происхождение одной из субэтнических групп армян. Так, происхождение армянских цыган – боша было увязано с ней. В то же время следует учитывать то обстоятельство, что указанные легенды были созданы в контактной зоне, где еще в раннем средневековье идеологические течения, характерные для разных религий, были взаимосвязаны. Они также были отражены в неофициальных религиозных писаниях (апокрифах). Именно поэтому упомянутые легенды можно рассматривать как уникальное слияние фольклорных и духовных текстов.
Armenian medieval folklore works are scattered in literary monuments of different genres. This article focuses on issues related to one medieval legend, which is attested in two works, in general having a moral-spiritual-contextual content. This legend, which has apocryphal sources and content derived from the Old Testament content, explains the origin of musical instruments and comments on their essence. The article also examines some manifestations of the spiritual and ecclesiastical mentality concerning the musical instruments which dominated in the Middle Ages. This mentality, with various changes, has come down to our days and reflected in the cultural phenomenon of dividing the territory of sanctuary into “two cultural spaces”. The full version of the legend is told by Vardan Aygektsi, while the short version is contained in the work by Hovhannes Yerznkatsi Pluz. It is not secret that many of the parables and legends transmitted by Vardan Aygektsi were extracted from the folk treasury. The popularity of this oral tradition is assumed by the fact that in later times it acquired some features of a genealogical myth explaining the origin of one of the sub-ethnic groups of Armenians. Thus, the origin of Armenian Gypsies – Bosha, was confined to it. At the same time, it should be borne in mind that these legends were created in the contact zone, where even in the early Middle Ages the ideological currents belonging to different religions had close contacts between themselves. They were also reflected in apocryphal writings (apocrypha). That is why the mentioned legends can be regarded as a unique merger of folkloric and spiritual texts.
Publisher:
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ