Journal or Publication Title:
Date of publication:
Volume:
ISBN:
Additional Information:
Title:
Other title:
Святилища Восточной Армениив конце17-го в. по карте Еремии Кёмюрчяна и поэмеТовмы Ванандеци«Поэтическое словоо святых местах земли армянской» ; Sanctuaries of Eastern Armenia at the End of the 17th Century According to the Map by Yeremia Kyomyurchian and Tovma Vanandetsi՚s ՙՙA Poetry on the Sacral Sites of the Land of Armenians՚՚
Creator:
Corporate Creators:
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
Subject:
Միջգիտակարգային հետազոտություններ
Uncontrolled Keywords:
Թովմա Վանանդեցի ; Երեմիա Քյոմյուրճյան ; ուխտատեղի ; սրբավայր ; մասունք ; եկեղեցի
Coverage:
Abstract:
Երեմիա Չելեպի Քյոմյուրճյանի քարտեզը, որում նշված են պատմական Հայաստանում և դրա սահմաններից դուրս գտնվող մեծ քանակությամբ ուխտավայրեր, համադրված Թովմա Վանանդեցու՝ Սահակ և Ասլան եղբայրների համալիր ուխտագնացության չափածո նկարագրության հետ, հարուստ նյութ են տրամադրում 17-րդ դ. երկրորդ կեսին հայոց սրբավայրերի և դրանցում պահվող սրբությունների մասին: Լոռու, Կոտայքի և Արագածոտնի նյութերը բացահայտում են Երեմիայի քարտեզի և Թովմայի փոքր պոեմի ստեղծման ժամանակից մինչև մեր օրերը տեղի ունեցած փոփոխությունների ընթացքը: Այդ փոփոխությունները վերաբերում են ոչ միայն որոշ սրբավայրերի մարմանը, մոռացմանը կամ վերածմանը զուտ պատմական հուշարձանների, այլև ուխտագնացության դրդապատճառներին և դրանց հետ կապված՝ սրբավայրի մասին ավանդազրույցներին, ինչպես նաև ժողովրդական պաշտամունքի ձևերին:
Карта Еремии Челепи Кёмюрчяна, на которой указано большое число паломных мест на территории исторической Армении и за ее пределами, вкупе со стихотворным описанием комплексного паломничества братьев Саака и Аслана у Товмы Ванандеци дают богатый материал для изучения армянских святилищ второй половины 17-го века и хранящихся в них святынь. Материал, касающийся Лори, Котайка и Арагацотна, выявляет процесс перемен, имевших место со времени создания карты Еремии и небольшой поэмы Товмы вплоть до наших дней. Эти перемены касаются не только «угасания» некоторых святилищ и их забвения либо превращения в сугубо исторические памятники, но и мотивов для паломничества и связанных со святилищами легенд, а также изменения форм народного культа.
The map of Yeremia Chelepi Kyomyurjian with depiction of multiple pilgrimage places all around the historical Armenia and abroad and the poetic description of the complex pilgrimage of the brothers Sahak and Aslan by Tovma Vanandetsi give a rich material for the investigation of Armenian sanctuaries and sacral objects stored at them in the second half of the 17th century. Data relating Lori, Kotayk and Aragatsotn reveal the process of shifts occurred since the times of Yeremia’s map and Tovma’s short poem creation until our days. Those shifts not only concern extinction of some sanctuaries and putting them out of minds or turning into ordinary historical memorials, but also motives for pilgrimage and corresponding legends around the sanctuaries as well as changes in the shapes of popular worshipping.
Publisher:
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ