Publication Details:
Journal or Publication Title:
Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Рамазян Самвел, Ramazyan Samvel
Title:
Հայերը և Հայաստանը «Քյոռօղլի» էպոսի առաջին հրատարակության և ռուսերեն թարգմանության մեջ
Other title:
Армяне и Армения в первом издании и русском переводе эпоса «Кероглы» ; Armenians and Armenia in the First Edition and Russian Translation of the Epic "Koroglu"
Creator:
Contributor(s):
Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)
Subject:
Uncontrolled Keywords:
«Քյոռօղլի» ; «Кавказ» ; վաճառական ; թարգմանություն ; Ս. Պենն ; Ա. Խոձկո ; էպոս
Coverage:
Abstract:
«Քյոռօղլի» էպոսի առաջին ամբողջական գրառումը XIX դ. առաջին կեսին կատարել է ռուսաստանցի արևելագետ Ա. Խոձկոն իրանական Ադրբեջան (Ատրպատական) նահանգում: Գրառումն անգլերենով հրատարակվել է 1842 թ. Լոնդոնում, իսկ 1856 թ.` ռուսերեն Թիֆլիսում (Ս. Պեննի թարգմանությամբ): Մեր ուսումնասիրության արդյունքների համաձայն՝ հակառակ Խոձկոյի հրատարակության մեջ հայերի և Հայաստանի վերաբերյալ եզակի հիշատակությունների առկայության, տվյալ հատվածներն իսպառ բացակայում են ռուսերեն թարգմանության մեջ: Ընդ որում, երկու դեպքում դրանք կամայականորեն փոխարինվել են ընդհանուր քրիստոնեական բնույթով, մյուս երկու դեպքում` մահմեդական: Նման հակագիտական մոտեցումը միանգամայն աննկատ է մնացել Ռուսական կայսրության և ԽՍՀՄ-ի գիտական-գրական շրջանակների համար, քանի որ ռուսերեն թարգմանված տարբերակն առավել հասանելի է եղել՝ հիմք դառնալով հետագա ուսումնասիրությունների համար:
Первая полная запись эпоса «Кероглы» была сделана в первой половине XIX в., в иранской провинции Азербайджан (Атурпатакан), российским востоковедом А. Ходзько. Запись была опубликована в 1842 г. на английском языке в Лондоне, а в 1856 г. – на русском языке в Тифлисе (перевод С. Пенна).Согласно результатам нашего исследования, вопреки наличию уникальных упоминаний об армянах и Армении, в издании Ходзько данные разделы в русском переводе отсутствуют. Между тем в двух случаях они были произвольно заменены текстом общехристианского содержания, а в двух других мусульманского. Такой антинаучный подход остался совершенно незамеченным научно-литературными кругами Российской империи и СССР, поскольку русскоязыч-ный вариант был более доступен и служил базой для дальнейших исследований.
The first full recording of the epic "Koroglu" was made in the first half of the 19th century, in the Iranian province of Azerbaijan (Aturpatakan), by the Russian orientalist A. Chodzko. It was published in 1842 in English (London), and in 1856 in Russian (Tiflis), translated by S. Penn. According to the results of our research, despite the presence of unique references to Armenians and Armenia in Chodzko's edition, these sections are completely absent in the Russian translation. Meanwhile, in two cases they were arbitrarily replaced by a general Christian character, in two other cases by a Muslim one. Such an anti-scientific approach went completely unnoticed by scientific and literary circles in the Russian Empire and the USSR, since the Russian-language version was more accessible and served as the basis for further research.
Place of publishing:
Երևան