Journal or Publication Title:
Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Title:
Շուշիի Խանդամիրյան թատրոնի վերելքն ու անկումը
Other title:
Подъем и падение театра Хандамиряна в Шуши ; Rise and fall of the Khandamiryan theater of Shushi
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Շուշի, փոքր Փարիզ ; Խանդամիրյան թատրոն, հյուրախաղեր, դերասանախումբ, նեոռոմանտիզմ, մշակույթ
Abstract:
Անգնահատելի է Խանդամիրյան թատրոնի դերն ու նշանակությունը հայ թատրոնի պատմության մեջ: Կառուցվելով 19-րդ դարավերջի նորագույն բեմադրական պահանջներին համապատասխան, շնորհիվ իր գործունյա ու բանիմաց հիմնադրի ջանքերի, և առավելապես՝ նրա հայրենասիրության, այդ բացառիկ թատերական կառույցը դարձել է Կովկասի նշանավոր մշակութային կենտրոններից մեկը, դեպի ուր ձգվել են գրեթե բոլոր ճանաչված հյուրախաղային թատերախմբերի ու առաջնակարգ դերասանների ճանապարհները: Կարճ ժամանակամիջոցում այստեղ են հանդես եկել հայ բեմի շատ ու շատ նշանավոր վարպետներ՝ իրենց լավագույն դերերով, ինչը մեծապես նպաստել է հայ թատերական մշակույթի հետագա առաջընթացին, ինչպես նաև տեղի դերասանական խմբերի ձևավորմանը: Եվ այդ ամենը շնորհիվ այն իրողության, որ Շուշիի քաղաքային կյանքը, ընթանալով ժամանակին համաքայլ, արձագանքել է արտաքին աշխարհի բոլոր բարձրորակ գեղարվեստական երևույթներին՝ չխորշելով նաև նորարարական ստեղծագործական գաղափարներից, որոնք հայ թատրոնում ի հայտ եկան հատկապես XIX դարավերջին և XX դարասկզբին: Հենց դրանով էլ պայմանավորված է Խանդամիրյան թատրոնի գլխավոր պատմական առաքելությունը:
Неоценимы роль и значение театра Хандамиряна в истории армянской театральной культуры. Построенное в конце XIX века в соответствии с новейшими техническими требованиями к архитектуре, это уникальное для своего времени театральное здание, благодаря высокой образованности и деловым качествам его основателя, но более всего – его патриотизму, стало важнейшим культурным центром на Кавказе, куда стекались пути многих гастролирующих театральных трупп и выдающихся актеров. За короткое время здесь выступили многие знаменитости армянской сцены, что, несомненно, способствовало последующему прогрессу армянской театральной культуры, а также образованию местных актерских трупп. И это – благодаря тому, что городская жизнь в Шуши шла в ногу со временем и откликалась на все высокохудожественные явления внешнего мира, не чуждаясь и новаторских творческих идей, которые особенно проявились в армянском театре конца XIX и начала XX веков. Именно в этом заключается главная историческая миссия театра Хандамиряна.
Invaluable are the role and significance of the Khandamiryan Theater in the history of Armenian culture. Built in the late 19th century in accordance with the latest technical requirements to architecture, owing to the efforts of its highly educated founder, endowed with business qualities, but mostly – to his patriotism, this unique theatrical structure became one of the Caucasus major cultural centers, where the paths of virtually all the well-known touring theater troupes and outstanding actors met. In a short period of time, many celebrities of the Armenian stage performed here, which undoubtedly contributed to the further development of Armenian theatrical culture, as well as to the emergence of local theater groups. This was due to the fact that the life in the city of Shushi kept pace with the times and responded to all of the highly artistic phenomena of the outside world, not shying away from the innovative creative ideas that appeared in the Armenian theater of the late 19th – early 20th centuries. That is exactly the principal historical mission of the Khandamiryan Theater.