Journal or Publication Title:
Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Title:
Սմբատ Բյուրատի «Վարդանանքը»` եգիպտահայ թատրոնում և կինոյում. Խաչիկ Սանդալջյան
Other title:
“Вартаниды” Смбата Бюрата в армянском театре и кино Египта: Хачик Сандалчян ; The “Vardanank” Of Smbat Burat in the armenian theatre and cinema of Egypt։ Khachick Sandaljian
Creator:
Subject:
Թատերագիտություն ; Կինոգիտություն
Uncontrolled Keywords:
Եգիպտոս ; թատրոն ; Դերանուն ; թատերագիր ; դրամա ; ներկայացում ; ֆիլմ ; կինո
Abstract:
Խաչիկ Սանդալջյանը պատկանում է այն արվեստագետների թվին, որոնց ստեղծագործական ուղին համընկավ Եգիպտոսի հայ թատրոնի զարգացման հիմնական փուլերի հետ։ Սմբատ Բյուրատի «Վարդանանք կամ Ավարայրի արծիվը» ողբերգությունը, հիմք դնելով համայնքի թատերական շարժմանը (1900), դարձավ նաև Սանդալջյանի դերասանական գործունեության սկիզբ։ Մի գործ, որը երկար տարիների ընթացքում իր ուրույն ազդեցությունն ունեցավ նրա ստեղծագործական յուրաքանչյուր նոր նախաձեռնության վրա։ «Վարդանանքում» խաղացած առաջին նշա- նակալից դերից հետո Խաչիկ Սանդալջյանը, բեմականին զուգընթաց, նույնպիսի հաջողությամբ և արդյունավետ աշխատեց նաև երաժշտության, թատերագրության և կինոյի ասպարեզներում։ Արտիստի մուտքը կինեմատոգրաֆ ևս նշանավորվեց «Վարդանանքով»։ Եգիպտոսում, սակայն, հայկական կինեմատոգրաֆ հիմնելու՝ Սանդալջյանի անհաջող փորձը նրան մղեց արտասահմանյան ֆիլմերի մակագրերը թարգմանելու գաղափարին։ Դրանով հանդերձ Սանդալջյանը կռահեց կրկնօրինակման նշանակությունը կինոարվեստում։ Հայրենադարձությունից հետո (1948) Խաչիկ Սանդալջյանը շարունակեց աշխատել արվեստի և գրականության տարբեր ասպարեզներում՝ նպաստելով թատրոնի և կինոյի զարգացմանն արդեն հայրենիքում։
Хачик Сандалчян принадлежит к числу тех художников, чей творческий путь совпал с основными этапами развития армянского театра в Египте. Трагедия Смбата Бюрата “Вартаниды или Орел Аварайра”, положив начало сценическому движению общины (1900), послужила также началом для актерской деятельности Сандалчяна. Пьеса, которая в течение долгих лет оказывала особое влияние на каждое новое творческое начинание артиста. За первой значительной ролью в “Вартанидах”, наравне с актерской, в творчестве Сандалчяна последовала довольно успешная и плодотворная деятельность в музыке, драматургии и кино. Его вступление в кинематограф также ознаменовалось “Вартанидами”. Неудачная попытка основания армянского кино в Египте, привела Сандалчяна к идее перевода титров иностранных лент. Тем самым, актер угадал значение дубляжа в искусстве кино. После репатриации (1948) Хачик Сандалчян продолжил свою работу в различных областях искусства и литературы, способствуя развитию театра и кино уже у себя на родине.
Khachick Sandaljian is one of the artists, whose creative way coincided with the main stages of the Armenian theatre’s development in Egypt. By laying the ground for scenic movement of the community (1900) Smbat Burat’s tragedy “Vardanank or Avarayr’s Eagle” served also as a starting point for Sandaljian’s artistic career. The play had a unique impact on each creative beginning of the artist. Sandaljian’s first significant role in “Vardanank” was followed by a rather successful and fruitful activity in music, playwrighting and cinema. His entry to cinema was also marked by “Vardanank”. After the failure of Armenian film production in Egypt, Sandaljian came to the idea of translating foreign films’ subtitles. In this way he guessed the importance of dub in the art of cinema. After his repatriation (1948) Khachick Sandaljian continued his work in various fields of art and literature with the same success, promoting the development of theatre and cinema in his native land.