Object structure

Агиографические сюжеты и символы как отражение раннесредневекового мышления и воображения ; Սրբախոսական դիպաշարերն ու խորհրդանշանները որպես վաղմիջնադարյան մտածողության և երևակայության արտացոլում

Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) ; Ա. Խառատյան (2017-)

History

symbol ; cross ; Sasanian Iran ; Arab Caliphate ; Georgian hagiography ; relics ; renunciation-return

19-28

Վաղմիջնադարյան հայ սրբախոսական գրականությունը, չնայած զարգանում էր ընդհանուր սկզբունքներով և կաղապարներով, աստիճանաբար կրում էր նաև որոշակի փոփոխություններ։ Կերպափոխություններն ակնառու են նախ և առաջ օտար տիրապետությունների շրջանում ստեղծված Հիզտբուզիտի և Դավիթ Դվնեցու վկայաբանություններում։ Կառուցվածքային առումով այս վկայաբանությունները կանոնական են՝ առկա են նահատակությունը փառաբանող փոքրիկ նախաբան, որին հաջորդել են նրանց կյանքի մասին համառոտ տեղեկությունները: Նշյալ վկայաբանություններում ակնհայտ դրսևորվել է խաչի պաշտամունքը, խաչի խորհրդաբանական լայն կիրառությունը։ Ընդ որում, խաչն հանդիսացել է ոչ միայն փրկագործական առարկա, այլ նաև տարածության մեջ որոշակի կողմնորոշիչ՝ վաղ միջնադարյան հայ իրականության մեջ ցույց տալով աշխարհի կողմերի մասին եղած պատկերացումները։ Վկայաբանություններում նաև սրբերին տանջելու առարկայական միջոցները՝ առկա են սրբացումը՝ Դավթի կողը խոցած նիզակը, Շուշանիկին կաշկանդած կալանած շղթաները։ Հետաքրքրական սյուժե է հեռացում-վերադարձը։ Քրիստոնեությունից հեռացած, ապա կրկին քրիստոնեություն ընդունած հավատացյալները յուրահատուկ վերադարձ են կատարել։ Սրբախոսական հերոսների հեռացումը ճանապարհ է կատարելագործվելու, նոր գաղափարներ ձեռք բերելու, իսկ վերադարձը փրկագործություն՝ ուրիշների համար։
Раннесредневековая армянская агиография развивалась на основе по единых принципов и общих закономерностей, но имели место и ряд изменений, которые на лицо прежде всего, в мученичестве Изтбузита и Давида Двнеци, созданных во времена иноземного правления. В структурном плане эти мученичества включают небольшое предисловие и сведения о жизни мученников․ Упомянутые произведениях отражают почитание креста и его использование в качестве символа. Причем крест являл собой не только предмет спасения, но и служил пространственным ориентиром, указывающим на раннесредневековые представления армян о сторонах мира. В этих произведениях имело место сакрализация предметов мучения: копья, пронзившего ребро Давида, цепей, которым была окована Шушаник. Вероятно, сакрализация этих предметов была связана с культом креста. Интересен также сюжет отречения-возвращения, нашедший отражение в агиографии. Отрекшися от антагонистических религий и принявшие христианство совершали особое возвращение. Отречение героев агиографических сочинений – это путь к самоусовершенствованию, к обретению новых идеалов, а их возвращение – это путь к спасению других.

Երևան

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Հոդված

pdf

Հրապարակման մանրամասներ:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Հրապարակման ամսաթիւ:

Համար:

ISSN:

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Վերնագիր:

Այլ վերնագիր:

Ստեղծողը:

Համատեղ հեղինակները:

Աջակից(ներ):

Խորագիր:

Չվերահսկուող բանալի բառեր:

Ծածկոյթ:

Ամփոփում:

Հրատարակութեան վայրը:

Հրատարակիչ:

Տեսակ:

Ձեւաչափ:

Նոյնացուցիչ:

Դասիչ:

Բնօրինակին գտնուելու վայրը: