Journal or Publication Title:
Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտի տարեգիրք = Komitas museum-institute yearbook
Date of publication:
Volume:
ISBN:
Additional Information:
Title:
Other title:
Some Remarks on the Reflection of the Doctrine about the World’s Four Elements in Reflections about Musical Instruments ; Заметки об отражении учения о четырех Первоосновах мира на представлениях о музыкальных инструментах
Creator:
Contributor(s):
Subject:
Թանգարաններ ; Կոմիտաս Վարդապետ
Uncontrolled Keywords:
չորս հիմնատարրեր ; մարդկային մարմին ; քառալար քնար ; քնարահար
Abstract:
ԱմփոփումԱշխարհի հիմքում ընկած չորս հիմնատարրերի մասին ուսմունքը, անտիկ մտածողներից ժառանգվելով քրիստոնեական գաղափարախոսության մեջ, լայնորեն արծարծվել է հայ միջնադարյան հեղինակների կողմից ։ Համարվել է, որ մարդ արարածը, որպես տիեզերքի մարմնեղեն մանրակերտ, նույնպես իր մեջ կրում է այդ չորս հիմնատարրերը և դրանց որակները ։ Բացի այդ՝ անտիկ մտածողներից քրիստոնյա հեղինակները ժառանգել են «մարդկային մարմին = քնար» փոխաբերական պատկեր– համեմատությունը ։ V դարում Եղիշեն սրան հավելում է «քնարահար = մարդկային հոգի » պատկերը, որը շարժման մեջ է դնում «քնար = մարմինը »։ Այս փիլիսոփայական հղացքը կատարելության է հասնում XIII դարում Հովհաննես Երզնկացի Պլուզի երկերում, որտեղ հանգամանորեն քննվում է քառալար քնարի և քառատարր մարդկային մարմնի նմանությունն ու փոխաբերական կապը ։ Հենց այստեղից էլ Կոմիտաս Վարդապետը քաղում է իր հայտնի հոդվածի խորհրդածությունների նյութը ։
The doctrine of the four elements (earth, water, air, fire) underlying the universe, inherited in Christian ideology from ancient schools of thought, was widely used by medieval Armenian authors. It was believed that the man, as the bodily model of the universe, also contained these four basic elements and their qualities. In addition, Christian authors adopted the metaphorical image– comparison “human body = the lyre” from ancient philosophers. In the V century Armenian philosopher and historiographer Yeghishe (Ełišē) added the following image to this: the “musician playing the lyre = human soul” sets into motion the “lyre=body”. This philosophical concept reached its perfection in the XIII century in the works of Hovhannēs Pluz Erznkac‘i, whо examined in detail the metaphorical connection and similarity between the four–stringed lyre and the human body composed of the four elements. I analyze these metaphorical connections, which were examined in modern Armenian musicology for the first time by Komitas Vardapet. Having broached the subject from only the musicological perspective, he has expressed interesting considerations in his short essay. This paper is the first attempt to analyze, in a wider cultural context, the influence of the “four elements doctrine” on the symbolic notions about stringed instruments which were crystallized in medieval Armenia. I also make a reference to the studies of the researchers that have touched upon the issue after Komitas.
Учение о четырех элементах (земля, вода, воздух, огонь), лежащих в основе Вселенной, унаследованное христианской идеологией от античных мыслителей, было широко использовано средневековыми армянскими авторами. Считалось, что человек, как телесное воплощение Вселенной, также содержит в себе эти четыре основных элемента и их качества. Кроме того, христианские авторы переняли у античных мыслителей метафорический образ-сравнение «человеческое тело = лира». В V веке армянский философ и историограф Елише (Ełišē) добавляет к этому следующий образ: «музыкант, играющий на лире = человеческая душа» приводит в движение «лиру-тело». Эта философская концепция достигает совершенства в XIII веке в произведениях Ованнеса Плуза Ерзнкаци (Hovhannēs Pluz Erznkac‘i), который детально рассматривает метафорическую связь и сходство между четырехструнной лирой и сложением человеческого тела из четырех стихий-первооснов. В статье в виде кратких заметок анализируются данные метафорические связи, на которые впервые в армянских музыковедческих исследованиях современности обратил внимание Комитас Вардапет. В своем кратком очерке рассмотрев проблему именно с музыковедческой точки зрения, он высказал интересные соображения. Наша статья – первая попытка анализировать в отдельной публикации, в более широком культурологическом контексте, влияние доктрины о четырех первоосновах на символические представления о струнных инструментах, которые выкристаллизовались в средневековой Армении. Естественно, что в статье мы использовали также работы тех исследователей, которые после Комитаса в той или иной степени затронули данную проблему.
Table of contents:
ԳԼՈՒԽ Ա. Կոմիտաս
CHAPTER I: Komitas
Place of publishing:
Երևան