Publication Details:

Լույս է տեսնում 2004 թվականից։

Journal or Publication Title:

Գրականագիտական հանդես = Литературный журнал = Literary Journal

Date of publication:

2025

Volume:

ԻԹ

Number:

2

ISSN:

1829-0116

Additional Information:

Seyranyan Lilit, Сейранян Лилит

Other title:

Aesthetics of Paradox in Aghasi Ayvazyan’s Plays ; Эстетика парадокса в пьесах Агаси Айвазяна

Coverage:

106-128

Abstract:

Հոդվածում քննության առարկա է դառնում պարադոքսի գեղագիտությունը Աղասի Այվազյանի դրամատիկական երկերում: Քննաբանված պիեսների պատկերակառույցի հիմքում պարադոքսային դատողություններն են: Դրանք դիտարկվում են միջգիտակարգային չափումով՝ գրականագիտություն-փիլիսոփայություն տեսական անդրադարձներով, թեմատիկ-գաղափարական շեշտադրումներով, պարադոքսի՝ նաև քրոնոտոպային լուծումների տեսանումով: Արդի հայ դրամատուրգը պարադոքսային պատկերների է դիմում ազգային խնդրի և բնավորության, մարդու խնդրի, սիրո և սեռի, կյանքի ու մահվան առնչության թեմատիկ արծարծումներում: Պիեսների պարադոքսային պատկերներին բնորոշ են ստի և ճշմարտության, պարզի և բարդի, ձայնի և լռության ու հակադիր որակների այլ խաղարկումներ, ծայրահեղ վիճակների համատեղումը, նույնացումը և փոխատեղում-շրջումը, միևնույն երևույթի տարակերպ ընկալումները՝ դիտանկյան փոփոխությամբ պայմանավորված, սոփեստաբանություններն ու օքսյումորոնները: Գեղարվեստական պատկերի կառուցման նշված հնարներն են ընկած այվազյանական պարադոքսի գեղագիտության հիմքում, որը հոդվածում ընկալվում և գնահատվում է իբրև անցումային ժամանակների գրական մտածողությանը, մարդու և աշխարհի իմաստավորման փորձերին, հետմոդեռնիզմի գաղափարա-գեղագիտական համակարգին ներհատուկ երևույթ:Այվազյանի դրամատիկական երկերը պարադոքսի գեղագիտության դիտանկյունից համակարգային մոտեցումով ուսումնասիրվում են առաջին անգամ, ինչը դրանք նորովի արժևորելու հնարավորություն է ընձեռում: Հետմոդեռնիզմի գաղափարագեղագիտական համակարգի առանձին կողմերի դիտարկումը, նաև միջգիտակարգային նկարագիրը հոդվածի արդիականության հայտանիշներն են:
In the article the subject of consideration is the aesthetics of paradox in the dramatic writings of Aghasi Ayvazyan. The figurative constructions of the considered plays are based on paradoxical conclusions․ They are considered using an interdisciplinary approach – philosophical and literary methodologies, theoretical research, with an ideological and thematic focus, with the identification of chronotopic paradoxes․ The modern Armenian playwright turns to paradoxical images to pose problems of a national character, human problems, problems of love and gender, life and death. The paradoxical images of the plays are characterized by the playing out of false and true, simple and complex, sound and silence and other opposite qualities, the combination of extreme states, caused by a change in the angle of view, their identification and shifting, various perceptions of the same phenomenon, sophisms and oxymorons․ These methods of constructing an artistic image underlie the aesthetics of the Ayvazyan paradox, which is perceived and evaluated in the article as a phenomenon inherent in literary thinking of transitional times, attempts to comprehend man and the world, in the ideological and aesthetic system of postmodernism. Ayvazyan's dramatic works with a systematic approach are being studied for the first time from the point of view of the aesthetics of the paradox, and this provides an opportunity to evaluate them in a new way. Consideration of individual aspects of the ideological and aesthetic system of postmodernism, as well as the interdisciplinary nature of the article are signs of its relevance.
В статье предметом рассмотрения становится эстетика парадокса в драматических сочинениях Агаси Айвазяна․ В основе образных конструкций рассмотренных пьес лежат парадоксальные умозаключения․ Они рассматриваются с использованием междисциплинарного подхода – философской и литературоведческой методологий, теоретических исследований, с идейно-тематической акцентировкой, с выявлением хронотопических парадоксов․ Современный армянский драматург обращается к парадоксальным образам для постановки проблемы человека, проблем национального характера, любви и пола, жизни и смерти․ Для парадоксальных образов пьес характерны разыгрывания лживого и истинного, простого и сложного, звука и молчания и других противоположных качеств, совмещение крайних состояний, их отождествление и перемещение-перевертывание, разнообразные восприятия одного и того же явления, обусловленные изменением угла зрения, софизмы и оксюмороны․ Указанные приемы построения художественного образа лежат в основе эстетики айвазяновского парадокса, которая в статье воспринимается и оценивается как явление, присущее литературному мышлению переходных времен, попыткам осмысления человека и мира в идейно-эстетической системе постмодернизма․ Драматические произведения Айвазяна с точки зрения эстетики парадокса системным подходом исследуются впервые и это предоставляет возможность оценивать их по-новому․ Рассмотрение отдельных сторон идейно-эстетической системы постмодернизма, а также междисциплинарный характер статьи являют-ся признаками ее актуальности․

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:425784

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան