Object structure

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-2024) ; Ա․ Բոբոխյան (2025-)

Philippe de Sanis ; Jean-Baptiste Tavernier ; Austria

56-75

This article traces the infamous Armenian adventurer and "trickster-traveller" Philippe de Sanis as far as his life can be constructed when looking at the sources in the Aus-trian State Archive in Vienna. These previously neglected documents allow reconstructing especially the years de Sanis spent in the Holy Roman Empire, Poland and Vienna (1689–1694) before resettling to Sweden, but also shed light to his earlier years in France and Swit-zerland. Thereby de Sanis’ relationship to his brother-in-law, the traveller and merchant Tavernier, and the former’s claims to the latter’s inheritance move into the focus. I show that de Sanis and his friends invested a lot of time to pursue a dubious claim that in the end pro-duced nothing. Another focal point of the article is de Sanis’ integration into a French espio-nage scheme and intriguing network.
Հոդվածը քննության է առել հայ հայտնի արկածախնդիր և «խաբեբա-ճանապարհորդ» Ֆիլիպ դը Սանիսի (մոտ. 1652–1707) գործունեությունը՝ հիմնված Ավստրիայի պետական արխիվում (Վիեննա) պահվող աղբյուրների վրա։ Ցայժմ անտեսված սույն փաստաթղթերը հնարավորություն են տալիս նորովի ներկայացնելու հատկապես Սանիսի՝ Սրբազան Հռոմեական կայսրությունում, Լեհաստանում և Վիեննայում ապրած տարիները (1689–1694) նախքան նրա՝ Շվեդիայում հաստատվելը, ինչպես նաև լույս են սփռում նախորդ տարիներին Ֆրանսիայում և Շվեյցարիայում նրա ծավալած գործունեության վրա: Ուսումնասիրության նյութ են դարձել Սանիսի առնչություններն իր քենակալի՝ ճանապարհորդ և վաճառական Ժան-Բատիստ Տավեռնիեի (1605–1689) հետ և վերջինիս ժառանգության նկատմամբ ունեցած նրա հավակնությունները։
В статье, на основе источников Австрийского государственного архива в Вене, прослеживается деятельность известного авантюриста и «обманщика-путешественника», армянина Филиппа де Саниса (ок. 1652–1707). Эти ранее не изученные документы позволяют реконструировать, в частности, годы, проведённые де Санисом в Священной Римской империи, Польше и Вене (1689–1694) до его переселения в Швецию, а также проливают свет на более ранние годы его деятельности во Франции и Швейцарии. В центре внимания оказывается его связь со своим свояком – путешественником и купцом Жаном-Батистом Тавернье (1605–1689), а также претензии де Саниса на наследство последнего. В статье показано, что де Санис и его сторонники преследовали сомнительные цели, которые в итоге ни к чему не привели.

Երևան