Publication Details:

Լույս է տեսնում տարեկան 6 անգամ

Journal or Publication Title:

«Ամբերդ» տեղեկագիր="Ambert" bulletin= "Амберт" бюллетень

Date of publication:

2025

Number:

1 (32)

ISSN:

2579-2989

Official URL:

Additional Information:

Тадевосян Рузанна, Tadevosyan Ruzanna

Other title:

Торговля между Казахстаном и Ираном в контексте соглашений о свободной торговле между Ираном и ЕАЭС ; Kazakhstan-Iran Trade in the Context of Iran-EAEU Free Trade Agreements

Coverage:

59-67

Abstract:

Հոդվածում ուսումնասիրվել է Ղազախստան-Իրան առևտուրը՝ ԵԱՏՄ-Իրան ժամանակավոր ազատ առևտրի համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց առաջ և հետո, ինչպես նաև քննարկվել են հնարավոր փոփոխությունները հիմնական ազատ առևտրի համաձայնագրի (ԱԱՀ) ուժի մեջ մտնելուց հետո։ Վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ ժամանակավոր ԱԱՀ-ից առավելապես օգտվում է Իրանը, քան Ղազախստանը, քանի որ երկկողմ առևտրում վերջինս ունի քիչ դիվերսիֆիկացված (բազմազանեցված) արտահանում, իսկ արտահանվող ապրանքների մեծ մասի համար արտոնյալ մաքսատուրքեր չեն կիրառվում։ Արդյունքում 2023 թվականին Ղազախստանն առաջին անգամ Իրանի հետ ունեցել է բացասական առևտրային հաշվեկշիռ, որը հնարավոր է՝ պահպանվի մինչև հիմնական ԱԱՀ ուժի մեջ մտնելը։ Այնուամենայնիվ, հիմնական համաձայնագրում առավելագույնս հաշվի են առնվել Ղազախստանի շահերը՝ նաև արտահանման տեսանկյունից, և այն խոշոր ապրանքախմբերը, որոնք ներկայումս Ղազախստանից արտահանվում են Իրան, հիմնական համաձայնագրով մուտք կգործեն իրանական շուկա՝ զրոյական մաքսատուրքով։ Բացի այդ, համաձայնագիրը հնարավորություն կընձեռի որոշակիորեն վերականգնելու ղազախական երկաթյա և պողպատյա ապրանքների ընդհատված արտահանումը դեպի Իրան։ В статье исследуется торговля между Казахстаном и Ираном до и после вступления в силу временного соглашения о свободной торговле между ЕАЭС и Ираном, а также обсуждаются возможные изменения после вступления в силу основного соглашения о свободной торговле (ССТ). Анализ показал, что от временного ССТ в большей степени выигрывает Иран, чем Казахстан, так как у последнего менее диверсифицированный экспорт в двусторонней торговле, а на большинство экспортируемых товаров не распространяются льготные таможенные пошлины. В результате в 2023 году Казахстан впервые имел отрицательное сальдо торгового баланса с Ираном, и оно, возможно, сохранится до вступления в силу основного ССТ. Тем не менее, в основном соглашении в полной мере учтены интересы Казахстана и с точки зрения экспорта. Крупнейшие группы товаров, которые в настоящее время экспортируются из Казахстана в Иран, по основному соглашению получат доступ на иранский рынок с нулевой таможенной пошлиной. Кроме того, соглашение позволит частично восстановить прерванный экспорт казахстанских изделий из железа и стали в Иран.
The article examines Kazakhstan-Iran trade before and after the entry into force of the temporary free trade agreement between the EAEU and Iran, as well as the potential changes following the implementation of the main free trade agreement (FTA). The analysis shows that Iran benefits more from the temporary FTA than Kazakhstan, as Kazakhstan has a less diversified export structure in bilateral trade, and preferential tariffs do not apply to most of its exported goods. As a result, in 2023, Kazakhstan had a negative trade balance with Iran for the first time, which may persist until the main FTA comes into effect. However, the main agreement has taken Kazakhstan’s interests into account, particularly regarding exports. The major product groups currently exported from Kazakhstan to Iran will enter the Iranian market with zero tariffs under the main agreement. Additionally, the agreement will provide an opportunity to partially restore the interrupted export of Kazakh iron and steel products to Iran.

Publisher:

ՀՊՏՀ «Տնտեսագետ» հրատ․

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:402279

General note:

Նյութը վերցված է Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի կայքից։