Հրապարակման մանրամասներ:
Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:
Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук
Հրապարակման ամսաթիվ:
Համար:
ISSN:
Պաշտոնական URL:
Լրացուցիչ տեղեկություն:
Makhmourian Gayane, Махмурян Гаянэ
Վերնագիր:
Այլ վերնագիր:
Франко-турецкие политические отношения применительно к Киликии и Республике Армения (в декабре 1919 – июне 1920 г.) ; Franco-Turkish Political Relations Concerning Cilicia and the Republic of Armenia (in December 1919 – June 1920)
Ստեղծողը:
Աջակից(ներ):
Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017)
Խորագիր:
Պատմություն ; Քաղաքագիտություն
Չվերահսկվող բանալի բառեր:
Կիլիկիա ; Ֆրանսիա ; Հայաստան ; զինադադար ; Սևրի պայմանագիր
Ծածկույթ:
Ամփոփում:
Անտանտի երկրների պետական գործիչները չէին բարձրաձայնում Կիլիկիայի պատկանելության և միացյալ Հայաստանի Հանրապետության ձևավորվելիք սահմանների միջև առկա փոխկապակցվածության մասին, իսկ Երևանում գործող կառավարությունն ի սկզբանե ընդունեց, որ ի վիճակի չէ զբաղվելու Միջերկրական տարածաշրջանով։ 1919 թ. դեկտեմբերի 22–23-ին ու 1920 թ. փետրվարի 12-ից ապրիլի 10-ը գումարված Լոնդոնի երկու կոնֆերանսներում, այնուհետև ապրիլի 18-ից 26-ը Սան Ռեմոյում մշակվեց և մայիսի 11-ին հրապարակվեց Սևրի պայմանագրի տեքստը, որով Կիլիկիայի հիմնական մասը թողնվում էր Օսմանյան Թուրքիայի կազմում։ Արձագանքելով Ֆրանսիայի այդ անհաջողությանը՝ նրա կառավարությունը փոխեց իր վարվելակերպը։ 1919 թ. դեկտեմբերի 5-ից 7-ը նրա ներկայացուցիչը բանակցություններ սկսեց քեմալականների ոչ պաշտոնական իշխանությունների հետ։ Վերջինները հավանություն տվեցին Ֆրանսիայի զիջողականությանը Կիլիկիայի նկատմամբ ու 1920 թ. մայիսի 30-ից այնտեղ զինադադար հաստատելու առաջարկին։ Ֆրանսիան նախաձեռնում էր տարածքից իր զորքերի արագ դուրսբերումը և շոշափում հաշտության անջատ պայմանագիր կնքելու հնարավորությունը։ Թուրքիայով մեկ ձեռնարկատիրությամբ զբաղվելու հնարավորության դիմաց Ֆրանսիան պատրաստ էր հետամուտ լինելու Սևրի պայմանագրի մեղմացմանը։ Սա վերաբերում էր Սեբաստիայի, Երզնկայի, Էրզրում քաղաքի, Տրապիզոնի հետագա պատկանելությանը և մինչև Բաթում երկաթուղու կառուցմանը։ Այդ զիջումները դիտարկվում էին ոչ որպես միայն Կ. Պոլսում տեղակայված Բ. Դռան, այլև քեմալականների կողմից պայմանագրի կնքմանն ու կատարմանը նպաստող կարևոր խթաններ։ Իրականացվող մարտավարությունն արտացոլում էր ֆրանսիական քաղաքականության առաջնահերթությունների հետևյալ համակարգը՝ Սիրիան, Կիլիկիան, Հայաստանի Հանրապետությունը, Սևրի պայմանագիրը, դրա կատարումը՝ զիջումների գնով (այդ աշխատանքը մասամբ ներկայացվել է 2022 թ. հոկտեմբերին ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի «Կիլիկիայի հայությունը 1908–1922 թթ.» թեմայով գումարված միջազգային գիտաժողովում, որի մի շարք դրույթներ տեղ են գտել «Կիլիկիայի հայությունը 1908–1922 թթ.», Միջազգային գիտաժողով (4 հոկտեմբերի 2022 թ.), նյութերի ժողովածուում , Եր., ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ 2024, 132–153։
The statesmen of the Entente powers did not announce the interrelationship between the belonging of Cilicia and the borders to be formed for the united Republic of Armenia, while the Government in Yerevan initially accepted its inability to deal with the Mediterranean region. Participants of the two London Conferences, held on December 22–23, 1919 and February 12 – April 10, 1920, then politicians at San Remo on April 18–26 of the same year had composed the Treaty of Sevres and published it on May 11. The bulk of Cilicia was left by its text within the Ottoman Turkey. Being highly disappointed, the French Government responsed by its new line of conduct. On December 5–7, 1919 its representative began to negotiate with the not-official Kemalist authorities. The latter approved of France’s concessions regarding Cilicia and its pro-posal to establish a ceasefire in this region on May 30, 1920. France initiated the rapid with-drawal of its troops from this territory and touched upon the possibility to conclude a separate peace treaty. France was ready to compromise on the Treaty of Sevres in exchange for the op-portunity to make business all around Turkey. This concerned the future sovereign possession of Sebastia, Erznka, the city of Erzerum, Trapezund and the construction of the railway to Ba-tum. These cessions were evaluated as ponderable stimuli not only for the Subleme Porte in Constantinople, but also for the Kemalists, contributing to conclusion and implementation of the agreement. This tactics, implemented by the official Paris, revealed the following system of priorities in the French politics: they were Syria, Cilicia, the Republic of Armenia, the Treaty of Sevres, and its implementation at the cost of cessions.
Политики стран Антанты молчали о взаимосвязи между принадлежностью Киликии и границами, разрабатывавшимися для будущей объединенной Республики Армения, а действовавшее в Ереване правительство с самого начала признавало свою неспособность заниматься Средиземноморским регионом. На двух Лондонских конференциях 22–23 декабря 1919 и 12 февраля – 10 апреля 1920 г., а затем 18–26 апреля в Сан-Ремо был разработан и 11 мая опубликован текст Севрского договора, по которому основную часть Киликии оставляли в составе Османской Турции. Откликаясь на эту неудачу Франции, ее правительство изменило свой образ действий. 5–7 декабря 1919 г. ее представитель начал переговоры с неофициальными властями кемалистов. Последние одобрили уступки Франции относительно Киликии и ее предложение установить там с 30 мая 1920 г. перемирие. Франция обязывалась быстро вывести оттуда свои войска и затрагивала вопрос о заключении сепаратного мирного договора. Взамен на возможность заниматься предпринимательской деятельностью по всей Турции Франция бралась добиваться смягчения Севрского договора. Это относилось к будущей принадлежности Себастии, Ерзнки, города Эрзерума, Трапезунда и к строительству железной дороги на Батум. Эти уступки рассматривались как кажные стимулы для подписания и выполнения договора не только с Высокой Портой в Константинополе, но и кемалистами. Вышеуказанная тактика отражала следующую систему приоритетов французской политики: ими были Сирия, Киликия, Республика Армения, Севрский договор, его выполнение ценой уступок.
Հրատարակության վայրը:
Երևան
Հրատարակիչ:
Տեսակ:
Ձևաչափ:
Նույնացուցիչ:
սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար