Վարդգես Սուրենյանցը և «Մշակ»-ը

Քամալյան, Մարգարիտա

Ներբեռնել

Վերնագիր: Վարդգես Սուրենյանցը և «Մշակ»-ը

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Камалян Маргарита, Kamalyan Margarita

Այլ վերնագիր:

Вардгес Суренянц и «Мшак» ; Vardges Surenyants and “Mshak”

Ծածկոյթ:

154-168

Ամփոփում:

Հեղինակը քննության է առնում հայ անվանի նկարիչ, տեսաբան, թարգմանիչ և մանկավարժ Վարդգես Սուրենյանցի՝ «Մշակ» թերթում լույս տեսած հոդվածները: Դրանցում Վ. Սուրենյանցը պնդում է հայկական ճարտարապետության մեջ ազգային տարրի ինքնատիպության մասին, կոչ է անում Բաքվի հայկական եկեղեցու կառուցման մեջ ազգայինի պրոֆեսիոնալ կիրառմանը, բնորոշում է Էջմիածնի Մայր տաճարի ռեստավրացիայի հիմնական սկզբունքները: Հետազոտությունը հատուկ ուշադրություն է դարձնում նաև Վ. Սուրենյանցի գործունեությունը լուսաբանող հրապարակումներին։ Դրանց մեջ առանձնանում է 1901 թվականին հրատարակված եզակի հոդվածը՝ նվիրված նկարչի կյանքի ընթացքում կայացած միակ անհատական ցուցահանդեսին: Վ. Սուրենյանցի տեսական և քննադատական ակնարկները՝ «Մշակ»-ի էջերում, ազգօգուտ էին և արդիական՝ առաջատար եվրոպական մտքին համաքայլ: Տեղեկատվական կարևոր արժեք են ներկայացնում «Մշակ»-ի լրագիրների՝ Վ. Սուրենյանցի կյանքին և ստեղծագործությանը նվիրված հոդվածները: Նշանակալից էր «Մշակ»-ի դերը հայ ազգի հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքում: Այն անհրաժեշտ հարթակ էր տրամադրում մեր ուսյալ հայրենակիցներին՝ հայ արվեստին առնչվող արդի հիմնախնդիրները բարձրաձայնելու, լուծումներ առաջարկելու, ազգայինը արվեստում հասկանալու և այլ արդիական մտքերի, գաղափարների ու տեղեկատվության փոխանակման համար:
Автор анализирует статьи известного армянского художника, теоретика, переводчика и педагога Вардгеса Суренянца в газете «Мшак». В них В. Суренянц настаивал на самобытности национального элемента в армянской архитектуре, призывал к профессиональности в его использовании при строительстве армянской церкви в Баку, обозначал основополагающие принципы реставрации Эчмиадзинского кафедрального собора. Безусловную информативную ценность представляют помещенные в «Мшаке» статьи, посвященные жизни и творчеству самого В. Суренянца. В частности, в исследовании особое внимание уделяется вышедшей в свет в 1901 году уникальной статье, освещающей единственную прижизненную выставку художника. Теоретические и критические очерки В. Суренянца на страницах «Мшака» были актуальны, национально-ориентированны, соответствовали уровню передовой европейской мысли своего времени. Роль газеты в общественно-политической и культурной жизни армянского народа существенна. Издание служило платформой для публикации статей, в которых наши высокообразованные соотечественники освещали современные им проблемы, касающиеся армянской культуры, предлагали пути их решения, обсуждали такое понятие, как, к примеру, «национальное в искусстве», обменивались идеями, информацией, мыслями на различные злободневные темы.
The author analyzes the articles of the prominent Armenian artist, theorist, translator, and pedagogue Vardges Surenyants in the newspaper “Mshak”. In them, V. Surenyants insisted on the originality of the national element in Armenian archi-tecture, called for professionalism in its use in constructing the Armenian church in Baku, and outlined the fundamental principles of restoring St. Ejmiatzin Cathedral. The articles on V. Surenyants’s life and career, placed in “Mshak”, are of high informative value. The study pays special attention to the unique article, published in 1901 and dedicated to the artist's only lifetime exhibition. V. Surenyants’s own theoretical and critical essays on the pages of “Mshak” were actual, nation-oriented, and in line with the advanced European thought of the time. The newspaper played an essential part in the socio-political and cultural life of the Armenian people. The edition provided platform for publication of articles, in which our highly educated compatriots elucidated the problems contemporary Armenian culture encountered and proposed ways to solve them, reflected on such notions like, for instance, “the national in art”, exchanged ideas, information, and thoughts on various topical issues.