Journal or Publication Title:
Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Title:
Գևորգ Դևրիկյանի ստեղծագործական աշխարհը
Other title:
The Creative World of Gevorg Devrikyan ; Творческий мир Геворга Деврикяна
Creator:
Corporate Creators:
Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան
Subject:
Uncontrolled Keywords:
պատմավեպ ; գեղարվեստականացում ; դիդակտիկ-ուսուցողական ; գրիչ-ծաղկողներ ; հոգևոր արժեքներ ; գիտահանրամատչելի ; հայոց պատմություն ; միջնադար ; պատմվածք ; մշակույթ
Coverage:
Abstract:
Սույն հոդվածում քննվում է 20-րդ դարի հայ արձակի նոր շրջանի ինքնատիպ դեմքերից մեկի՝ Գևորգ Դևրիկյանի ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: Ակնարկային ձևով նշվում է 1960-80-ական թթ. գրողների ստեղծագործությունները՝ կարևորելով նրանց տեղն ու դերը հայ գրականության մեջ, ինչպես նաև նրանց կողքին առանձնացնելով Գևորգ Դևրիկյանի ստեղծագործության նշանակությունը: Ընդգծվում է Գ. Դևրիկյանի ստեղծագործությունների կապը հայ մշակույթի նշանավոր գործիչների հետ, ինչպես նաև պատմության գեղարվեստականացումը: Թվարկված են առաջին շրջանի ստեղծագործությունները, ակնարկներն ու վիպակները, վեպերն ու պատմավեպերը, պատմական ու երգիծական թեմաներով պատմվածքների ժողովածուները՝ նշելով նրանց տեղն ու դերը խորհրդահայ արձակի կողքին: Առանձնացված են նաև Գևորգ Դևրիկյանի պատմավեպերը, որոնք իրենց ուրույն տեղն ունեն խորհրդահայ պատմավեպերի շարքում: Այս պատմավեպերում արծարծված խնդիրներն ու հարցադրումներն ունեն այժմեական հնչեղություն ու պատկերում են մերօրյա կյանքը: Շեշտադրված է Գ. Դևրիկյանի պատմավեպերի կարևորությունը, դիդակտիկ-ուսուցողական լինելը, ինչպես նաև հայրենասիրական վառ դրսևորումները: Հոդվածում նշվում են նաև գիտահանրամատչելի ստեղծագործությունները՝ կարևորելով հեղինակի մեծ ներդրումն այս ոլորտում: Գիտահանրամատչելի ուսումնասիրություններում ու հոդվածներում նկատելի է, որ դրանք գրված են գրողի գրչով, որ ցանկացած հարցի ու երևույթի քննարկումը բուն եզրահանգումից բացի ներկայացված է գեղարվեստական ընդհանրացվածությամբ, հայոց պատմության ու մշակույթի մեծերին նվիրված դիմանկարները դառնում են գեղարվեստական գրական
կերպարներ: Կարևոր տեղ է հատկացված «Հայոց մեծերը» աշխատությանը, որը նախատեսված է հայոց պատմությամբ, գրականությամբ և մշակույթով հետաքրքրվող ընթերցողների համար: Հոդվածից անմասն չեն մնացել պատմվածքների ժողովածուները, որոնք գրված են միջնադարյան վկայությունների հիման վրա: Իր գրեթե բոլոր ստեղծագործություններում պատկերելով միջնադարյան գրիչ-ծաղկողներին՝ Գ. Դևրիկյանը նշում է, թե ինչ պայմաններում են ընդօրինակվել ու ստեղծվել միջնադարյան մագաղաթե գիրը, տաղն ու անտունին:
В настоящей статье представлена общая характеристика творчества Геворга Деврикяна, одной из самобытных фигур нового периода армянской прозы ХХ века. В статье дается обзор произведений писателей 1960-80-ых гг., указывается их место и роль в армянской литературе и выделяется значение творчества Геворга Деврикяна. Подчеркивается связь произведений Г. Деврикяна с выдающимися деятелями армянской культуры, а также представлена проблема эстетизации истории. Перечислены произведения первого периода творчества писателя, очерки и повести, романы и исторические романы, сборники рассказов исторической и сатирической тематики с указанием их места и роли в армянской советской прозе. Выделены также исторические романы Геворга Деврикяна, которые занимают особое место в ряду армянских советских исторических романов. Выдвинутые в этих исторических романах проблемы имеют актуальное звучание и изображают современную жизнь. Подчеркивается важность исторических романов Г.Деврикяна, их обучающий и дидактический характер, а также яркое проявление в них патриотизма. В статье также рассматриваются научно-популярные произведения писателя, подчеркивая большой вклад автора в этой области. При прочтении научно-популярных произведений и статей сразу заметно, что они вышли из-под пера писателя: при рассмотрении любого вопроса и явления помимо собственно заключения здесь представлены художественные обобщения, а портреты великих деятелей армянской истории и культуры перерастают в художественные образы. Важное место отведено произведению «Великие армяне», предназначенному для читателей, интересующихся армянской историей, литературой и культурой. В статье также рассмотрены сборники рассказов, в основу которых легли средневековые свидетельства. Изображая почти во всех своих произведениях средневековых переписчиков и иллюстраторов рукописей, Г. Деврикян описывает условия, в которых копировались и создавались средневековые пергаментные свитки, таги (распевы) и антуни (песни бездомного). The present article presents the general description of the creative work of Gevorg Devrikyan, one of the original figures of the new period of Armenian prose of the 20th century. The article provides an overview of the works of writers of the 1960-80s, indicates their place and role in the Armenian literature, as well as highlights the significance of the creative work of Gevorg Devrikyan. The connection between G. Devrikyan’s works and outstanding figures of the Armenian culture is emphasized, and the problem of aestheticization of history is also presented. The works of the first period of the creative work of the writer, essays and stories, novels and historical novels, the collections of stories on historical and satirical themes are listed, indicating their place and role in the Armenian Soviet prose. Gevorg Devrikyan’s historical novels, which occupy a special place among the Armenian Soviet historical novels, have been also emphasized. The issues raised in these historical novels are relevant and portray the contemporary life. The importance of G. Devrikyan's historical novels, their educational and didactic nature, as well as the vivid manifestation of patriotism in them are emphasized. The article also examines the writer's popular and scientific works, stressing the author's great contribution to this area. When reading popular and scientific works and articles, it is immediately noticeable that they came from the writer’s pen: when considering any issue or phenomenon, in addition to the conclusion itself, artistic summaries are presented here, and the portraits of great figures of the Armenian history and culture develop into artistic images. An important place is given to the work “The Great Armenian Figures”, intended for the readers being interested in the Armenian history, literature and culture. The article also examines the collections of stories based on the medieval evidences. Depicting medieval copyists and manuscript illustrators in almost all of his works, G. Devrikian describes the conditions under which medieval parchment scrolls, tags (chants) and antunis (songs of homeless) were copied and created.
Place of publishing:
Երևան