Publication Details:
Լույս է տեսնում 2004 թվականից։
Journal or Publication Title:
Գրականագիտական հանդես = Литературный журнал = Literary Journal
Date of publication:
Volume:
Number:
ISSN:
Additional Information:
Тамразян Шушаник, Tamrazyan Shushanik
Title:
Other title:
В поисках художественной эквивалентности. Заметкио французских переводах рассказов О. Туманяна ; A la Recherche de L’equivalence Poetique ; Quelques Remarques sur les Traductions Francaises des Recits de Hovhannes Toumanian
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
հավատարմություն բնագրին ; մեկնաբանություն ; բովանդակություն ; ոճական առանձնահատկություններ ; ենթատեքստ
Coverage:
Abstract:
Հոդվածը նվիրված է համարժեքության խնդիրներին Հովհաննես Թումանյանի պատմվածքների ֆրանսերեն թարգմանություններում: Բովանդակության ճշգրիտ կամ անստույգ փոխանցումից վեր՝ թարգմանության վերջնանպատակ համարելով գեղարվեստական համարժեքի վերստեղծումը՝ հոդվածը հետամուտ է Լեոն Մարտիրոսյանի թարգմանական հետագծին՝ փորձելով ցույց տալ՝ ինչ գործոններ են պայմանավորում թարգմանության համարժեքությունը: Ուսումնասիրությունը մասնավորապես անդրադառնում է երեք խնդրի. ա) բարբառային ձևերի և ժողովրդական խոսվածքի փոխադրումը, որ անթարգմանելիության եզրին է. Թումանյանի պատմվածքների պարագայում իրականում թարգմանչի խնդիրը ոչ միայն բարբառային ձևերի առկայությունն է, այլև բարբառային տարրերի, ժողովրդախոսակցական բառաշերտերի և բարձր ոճի նուրբ համահյուսվածքը, բ) շարահյուսական առանձնահատկություններն ու անկանոն կառույցները, որոնք ոչ միայն ռիթմաստեղծման միջոց են, այլև ուրույն դեր են խաղում իմաստակերտման գործընթացում, գ) ենթատեքստի առկայությունն ու թարգմանչի ճիշտ մեկնաբանության առանցքային դերը առերևույթ այնքան պարզ պատմվածքներում: Հիմնվելով Լեոն Մարտիրոսյանի թարգմանական փորձից քաղված օրինակների վրա՝ հոդվածը ցույց է տալիս, թե ինչ առարկայական՝ ցանկալի կամ անցանկալի դրսևորումներ է ստանում թարգմանչի մեկնաբանությունը թարգմանական տեքստում: Վերջին մասում ուսումնասիրությունն առաջ է քաշում մեկնաբանության կենսական անհրաժեշտության և անհրաժեշտ սահմանների հարցը:
Статья изучает процесс воссоздания художественного эквивалента во французских переводах рассказов Туманяна. Рассматривая воссоздание художественного эквивалента, как конечную цель художественного перевода, помимо верной или неточной передачи содержания, статья изучает переводческую траекторию Леона Мартиросяна, выделяя факторы, которыми обусловлен процесс эквивалентности. Рассматриваются, в частности, 3 аспекта: 1. репродукция диалектальных элементов и слоев народной разговорной речи, которые на грани непереводимости. Однако, в рассказах Туманяна задача переводчика гораздо сложнее: он сталкивается не только с диалектальными элементами, но и с оригинальным сплетением, в составе одного предложения, диалекта, разговорной речи и литературного языка. 2. Семантическая-повествовательная функция некорректных синтаксических конструкций; синтаксические особенности и неправильные конструкции не только создают особенный ритм, но и влияют на смысловой контент. 3. Роль подтекста и его правильной интерпретации переводчика в столь простых с виду рассказов. Основываясь на переводческом опыте Леона Мартиросяна, статья изучает конкретные проявления интерпретации переводчика в переведенном тексте, указывая как на необходимость так и на неизбежные границы интерпретации в переводческой работе.
La présente étude analyse le processus de la recréation de l’équivalence dans les traductions françaises des récits de Hovhannes Toumanian. Au-delà de la transmission exacte ou imprécise du contenu, l’objectif de la traduction littéraire étant la recréation de l’équivalent littéraire-poétique de l’original, cet article s’attache à suivre la trajectoire de Léon Mardirossian, cherchant à montrer les facteurs qui assurent l’équivalence de la traduction. Trois aspects sont particulièrement retenus : a) la reproduction des éléments dialectaux et du parler populaire. Aux confins de l’intraduisible, ceux-ci abondent dans l’écriture de Toumanian. Il est à noter, d’ailleurs, que Toumanian ne se contente pas de simple usage des formes dialectales. Il a constamment recours à une juxtaposition systématique du dialecte, des strates du parler populaire et du registre soutenu, b) les particularités syntaxiques et les constructions irrégulières lesquelles, outre le rythme et la musicalité du texte, participent pleinement à l’opération du sens, c) la présence du soustexte dans ces récits si simples d’apparence et le rôle crucial de l’intérprétation et de surinterprétation des messages implicites. En se fondant sur des exemples précis, l’article s’interroge sur les manifestations matérielles, heureuses ou peu souhaitables, de l’interprétation du traducteur dans le texte d’arrivée. Ainsi, dans sa dernière partie l’article propose une réflexion sur la nécessité vitale et des limites nécessaires de l’interprétation.
Place of publishing:
Երևան