Publication Details:
Journal or Publication Title:
Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
www.artsakhlib.am
Additional Information:
Melkumyan Kristine, Мелкумян Кристине
Title:
17-րդ դարի հայերեն տպագիր ուսումնական ձեռնարկները
Other title:
Армянские печатные учебные пособия 17 века ; Armenian Printed Study Manuals of the 17th Century
Creator:
Subject:
Գրականագիտություն ; Տպագրության պատմություն
Uncontrolled Keywords:
ուսումնական ձեռնարկ ; դասագիրք ; երկլեզու ; այբուբեն ; դպրոց ; կողմնորոշիչ ; հայոց լեզու ; կրոն ; բնական գիտություններ ; գործառնականություն
Coverage:
Abstract:
Սույն հոդվածի նպատակն է ներկայացնել ու վերլուծել 17-րդ դարի հայերեն կամ հայերենին առնչվող տպագիր ուսումնական ձեռնարկներն ու դասագրքերը: Հոդվածում խնդիր է դրված վեր հանել այդ ուսումնական ձեռնարկների ու դասագրքերի տեսակները, հիմնավորել դրանց գործածականությունն ու ներկայացնել գործառույթները: 17-րդ դարում դասագիրք և ուսումնական ձեռնարկ հասկացությունները ինչ-որ իմաստով հարաբերական են՝ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ կոնկրետ հասցեականություն, օրինակ՝ տարիքային, ինչպես ժամանակակից դասագրքերի ու ուսումնական ձեռնարկների պարագայում է, չունեն: Հոդվածը գրված է վերլուծական, պատմական և համեմատական մեթոդների կիրառմամբ: Հոդվածում հանգում ենք այն եզրակացությանը, որ 17-րդ դարում, հատկապես Հռոմում, Միլանում ու Փարիզում տպագրված հայերեն կամ հայերենին առնչվող դասագրքերն ու ուսումնական ձեռնարկները, թեպետ ունեին ընդգծված քարոզչական նպատակներ, սակայն կազմված են այնպես, որ կարող են ուսումնական ձեռնարկ դառնալ բոլոր նրանց համար, ովքեր ցանկանում են տիրապետել հայոց լեզվին: Հայ տպագրիչների կողմից և հայ եկեղեցական միջավայրում տպագրված ձեռնարկները նախատեսված էին նաև չափահասների համար, իսկ աշխարհագրական գիտելիքներ, տոմարական հաշվումներ և մաթեմատիկական գործողություններ սովորեցնող ձեռնարկները՝ վաճառականների համար: 17-րդ դարի այն հրատարակությունները, որոնք վերաբերում էին գիտության տարբեր բնագավառներին, ոչ թե այդ բնագավառներին վերաբերող ուսումնասիրություններն էին, այլ այդ բնագավառների գիտելիքները հայ ընթերցողին հանրամատչելիորեն ներկայացնող ձեռնարկներ, որոնք մեծացնում են 17-րդ դարի ուսումնական ուղղվածություն ունեցող հրատարակությունների թիվը:
Цель данной статьи – представить и проанализировать печатные армянские или армяноязычные учебные пособия и учебники 17 века. Задача статьи - выделить виды этих учебных пособий и учебников, обосновать их использование и представить их функциональность. В X II веке понятия «учебник» и «учебное пособие» в некотором смысле были относительны, так как они не имели конкретного распределения, например, возрастного, как это свойственно современным учебникам и учебным пособиям. Статья написана с использованием аналитического, исторического и сравнительного методов. В статье мы приходим к выводу о том, что напечатанные в 17 веке армянские или армяноязычные учебники и учебные пособия, особенно те, которые были опубликованы в Риме, Милане и Париже, хотя и носили характер пропаганды, были направлены на конкретную деятельность и составлены таким образом, чтобы могли быть использованы всеми, кто хочет выучить армянский язык. Пособия, напечатанные в армянских типографиях и церквях, предназначались и для взрослых. Предназначенные для купцов пособия давали определенные географические знания, обучали счету, простым математическим действиям. Помимо религиозно-церковной литературы, издания X II века, посвященные различным областям науки, были, по сути, не научными исследованиями, а пособиями, представляющими армяноязычному читателю на общедоступном языке знания в этих областях. Эти издания значительно увеличили количество учебно-просветительских изданий 17 века.
The purpose of this article is to present and analyze printed Armenian or Armenian-language manuals and textbooks of the 17th century. The task of the given article is to highlight the types of these manuals and textbooks, justify their functionality, and present their functions. In the 17th century, the concepts of textbook and manual were relative in some sense, due to the fact that they did not have a specific addressability, for example, related to age, as is in the case of modern textbooks and manuals. The article is written using analytical, historical, and comparative methods. In this article we conclude that the Armenian or Armenian-language textbooks and study guides printed in the 17th century, especially those published in Rome, Milan and Paris, although propaganda in nature, were aimed at specific activities and were designed in such a way that they could be used by anyone who wanted to learn Armenian. The manuals printed by the Armenian church or Armenian printers environment were also intended for adults. Manuals for merchants teach geographical knowledge, calendar calculations and mathematics. In addition to religious-ecclesiastical literature, publications of the 17th century devoted to various fields of science were, in fact, not studies related to these fields, but manuals presenting knowledge in these fields to the Armenian-speaking reader in a generally accessible language which significantly increases the number of educational publications of the 17th century.
Place of publishing:
Երևան