Հրապարակման մանրամասներ:

«Արցախի երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների միավորում» (ԱԵԳՄՄ) հասարակական կազմակերպության «Գիտական Արցախ» պարբերականն ընդգրկված է ՀՀ ԲՈԿ-ի կողմից հաստատված «Ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի գիտական հրատարակությունների» ցանկում: Պարբերականը, որի հիմնադիրը Երևանի պետական համալսարանն է, լույս է տեսնում տարեկան առնվազն 2 անգամ (2020 թվականից՝ տարեկան 4 անգամ):

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах

Հրապարակման ամսաթիվ:

2023

Համար:

4 (19)

ISSN:

e-2738-2672 ; 2579-2652

Պաշտոնական URL:

www.artsakhlib.am

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Harutyunyan Shahen, Арутюнян Шаген

Այլ վերնագիր:

The Prerequisites of the Dissident Movement in Soviet Armenia1950-60ss ; Предпосылки возникновения диссидентского движения в Советской Армении в 1950-60 гг.

Ծածկույթ:

43-53

Ամփոփում:

20-րդ դարի 60-ական թվականներից ավելի խորացող սառը պատերազմը, «հետստալինյան» քաղաքականության ժամանակաշրջանը, «Խրուշչովյան ձնհալ» կոչվող ներքաղաքական գործընթացներն իրենց ազդեցությունը թողեցին ԽՍՀՄ բոլոր հանրապետությունների վրա՝ շիկացնելով հասարակական տրամադրությունները։ Խորհրդային բռնատիրական իրականությանը խորթ էին անդամ երկրներում հայրենասիրական շրջանակներում քննարկվող նոր գաղափարները, որոնք հակասում էին պետական գաղափարախոսությանն ու կարգերին։ Երևան է գալիս այլախոհություն տերմինը, ձևավորվում են այլախոհական շարժումներ, որոնք տարբեր ժողովուրդների մեջ ունեին տարբեր առանձնահատկություններ և նախադրյալներ։ Հոդվածի նպատակն է ուսումնասիրել և բազմակողմանի ներկայացնել Խորհրդային Հայաստանում այլախոհական շարժման առաջացման առանձնահատկություններն ու նախադրյալները։ Նպատակն իրականացնելու համար խնդիր է դրվել հետազոտել և քննարկել ԽՍՀՄ-ում խմորվող ներքաղաքական և աշխարհաքաղաքական գործընթացները, որոնք իրենց անմիջական ազդեցությունն են թողել հասարակական տրամադրություննների սրման և այլախոհության առաջացման վրա։ Հետազոտությունը կատարվել է պատմական, պատմահամեմատական մեթոդների միջոցով։ Իրականացվել է պետական փաստաթղթերի, արխիվային նյութերի, պայմանագրերի որոշակի վերլուծություն։ Հիմնավորվել է, որ Խորհրդային Միությունում տեղի ունեցող ներքաղաքական գործընթացներն ու նոր քաղաքականության մշակումը սրեցին խորհրդային հասարակական տրամադրությունները, ինչի հետևանքով ԽՍՀՄ տարբեր ժողովուրդների հայրենասիրական շրջանակներ սկսեցին ձևավորել այլախոհական շարժումներ։ Սույն ուսումնասիրությամբ եզրակացնում ենք, որ հայկական այլախոհական շարժման հիմքում ընկած է 1921 թվականի մարտի 16-ին կնքված ռուս-թուրքական «Բարեկամության և եղբայրության մասին» պայմանագիրը, ինչպես նաև 1952 թվականից՝ ԽՍՀՄ նոր արտաքին քաղաքական կուրսի որդեգրումը Թուրքիայի Հանրապետության նկատմամբ։
The escalating Cold War of the 1960s, the "post-Stalin" era of politics, and the internal political processes known as the "Khrushchev thaw" all left their mark on the USSR republics, inflaming the populace. The novel concepts being explored in patriotic groups in the member nations were at odds with the totalitarian reality of the Soviet Union and went against the doctrine and laws of the state. The term "dissent" is used, and dissident movements emerge with varying traits and conditions depending on the population. The article's goal is to examine and thoroughly portray the characteristics and conditions that led to the birth of the dissident movement in Soviet Armenia. The aim was to investigate and analyze the internal political and geopolitical developments taking place in the USSR, which directly affected the deterioration of public opinion and the rise of discord, in order to achieve the goal. Utilizing historical and comparative techniques, the study was conducted. Contracts, historical papers, and official documents all underwent content analysis. It was stated that the Soviet Union's internal political processes and the creation of new policies exacerbated the country's popular attitudes, which led dissident movements to emerge among the patriotic circles of the USSR's diverse peoples. With the present study we come to the conclusion that the Armenian dissident movement is based on the Russian-Turkish treaty of friendship and brotherhood signed on March 16, 1921, as well as the adoption of the new foreign policy course of the USSR towards the Republic of Turkey since 1952.
«Холодная война», обострившаяся с 60-х годов 20-го века, период «постсталинской» политики, внутриполитические процессы, которые получили название «хрущевской оттепели», оказали влияние на все республики СССР, накалив общественные настроения. Новые идеи, возникшие в патриотических кругах союзных республик, были чужды советской диктаторской реальности, противоречили государственной идеологии и порядкам. Возникает термин «инакомыслие», формируются диссидетские движения, которые у разных народов имели разные особенности и предпосылки. Цель статьи состоит в том, чтобы проанализировать и подробно описать факторы и обстоятельства, которые привели к возникновению диссидентского движения в Советской Армении. Для достижения поставленной поставлена задача изучить и обсудить внутриполитические и геополитические процессы, происходящие в СССР, которые оказали непосредственное влияние на обострение общественных настроений и возникновение инакомыслия. Исследование проводилось с использованием сравнительных и исторических методов. Контент-анализ был проведен на основе исторических документов и договоров и архивных материалов. Мы обосновываем мнение о том, что внутриполитические процессы и разработка новой политики, происходящие в Советском Союзе, обострили настроения в советском обществе, в результате чего патриотические круги разных народов СССР начали формировать диссидентские движения. В результате нашего исследования мы приходим к выводу о том, что движущим фактором армянского диссидентского движения стало неприятие подписанного 16 марта 1921 года русско-турецкого договора «О дружбе и братстве», а также принятие с 1952 года нового внешнеполитического курса СССР в отношении Турецкой Республики.

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ԱԵԳՄՄ հրատ. ; «ԱՐՑԱԽ» հրատ.

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:370608