Publication Details:
«Բանբեր հայագիտության» միջազգային գիտական հանդեսը լույս է տեսնում 2013 թվականից։
Journal or Publication Title:
Բանբեր հայագիտության = Вестник Арменоведения = Review of Armenian studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Title:
Moks And Its Legends In The Works Of Hovsep Orbeli
Other title:
Մոկսը և մոկաց ավանդությունները Հովսեփ Օրբելու հետազոտություններում ; Мокс и предания Мокса в исследованиях Иосифа Орбели
Creator:
Contributor(s):
Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) ; Ա. Խառատյան (2017-)
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Moks dialect ; travel notes ; Yegherov’s pass ; Putku St. Gevorg ; legend ; Red bridge ; Mukats-jur
Coverage:
Abstract:
1911–1912 թթ. Մոկսում շրջագայությունների ընթացքում Հ. Օրբելին, ի թիվս բանահյուսական բազմաժանր նյութերի, լսել է նաև բազմաթիվ ստուգաբանական, վարքաբանական, բացատրական ավանդություններ։ Մոկսից վերադառնալուց հետո իր ուղեգրությունները շարադրելիս Օրբելին անդրադարձել է այդ ավանդություններին։ Նա փորձել է հիշողությամբ վերականգնել տարածաշրջանի ամենահանրահայտ վայրերի՝ Փութկու սուրբ Գևորգ սրբավայրի, Կարմիր կամրջի, Մոկաց ջուր (ճուչ գետ) ակունքի, Սուրբ Ամենափրկչի կառուցման ավանդությունները։ Համադրվել են համահայկական նշանակություն ունեցող Փութկու սուրբ Գևորգ սրբավայրի կառուցման և անվանադրման մասին հայկական և քրդական ավանդությունները, որոնք տարբերվում են միմյանցից։ Քրդական պատումում սրբավայրի կառուցումը քրդերը վերագրում են իրենց, իսկ սուրբ Գևորգի շիրիմը պաշտում են որպես քուրդ ՄիրՀասանի գերեզման։ Օրբելու ուղեգրությունների քննությունը ցույց է տալիս, որ նրա հաղորդած ավանդություններն ու տեղեկատվությունն ունեն գիտաճանաչողական բացառիկ արժեք։
Во время научной экспедиции в Мокс в 1911–1912 гг. Иосифом Орбели в числе разножанровых фольклорных материалов были собраны также многочисленные этимологические, житийные и объяснительные предания. По возвращении из Мокса, И. Орбели в своих путевых заметках коснулся также темы преданий, в частности, преданий о святынях Путки св. Геворка, Красного моста, истока Мукац джур (река Мокс), о строительстве монастыря Св. Всеспасителя. Сопоставление армянских и курдских преданий о строительстве и названии святыни Путки св. Геворка выявляет множество отличий. В курдском варианте строительство святыни приписано курдам, и эта гробница почитается как могила МирХасана. Исследование путевых заметок Орбели показывает, что передающиеся из поколения в поколение предания являют собой огромную научнопознавательную ценность.
Place of publishing:
Երևան