Жанр скорби в ходе эволюции армянской литературы ; The Genre Of Lamentation In TheEvolution Of Armenian Literature
Գլխավոր խմբ.՝ Վալերի Ավանեսյան
«Ողբի թեման հայ գրականության հոլովույթներում» հոդվածում խոսվում է հայ գրականության մեջ ողբի` որպես գրական ժանրի արտահայտության մասին: Զարգացման շատ երկար ու հետաքրքիր ուղի է անցել այս ժանրը: Գրականության մեջ հայկական ողբերը լինում են պատմական, դամբանական (գերեզմանական), անձնական-քնարական և այլն: Պատմական թեմայով ողբի առաջին օրինակը տվել է V դարի պատմիչ Մովսես Խորենացին` իր «Հայոց պատմությունը» եզրափակող «Ողբ» հատվածով: Անձնական քնարերգության ողբի լավագույն օրինակ է Գրիգոր Նարեկացու հանճարեղ երկը̀ «Մատյան ողբերգության» պոեմը, որը հակասություններից տառապող անձի ներքին մենախոսություն է: Հայ գրականությանը հայտնի դամբանական ողբի աշխարհիկ բովանդակությամբ ամենահին գրական հուշարձանը Դավթակ Քերթողի (VII դար) «Ողբ մեծ իշխան Ջեվանշիրի մահվան մասին» նշանավոր ստեղծագործությունն է: XX դարասկզբին ողբի ժանրը նորոգվեց` կապված երկրին պատուհասած քաղաքական նոր փորձությունների հետ: Ցավոք, պատմության շրջադարձերը հայ ժողովրդի համար այնպիսի ողբերգական ընթացք ստացան, որ XXI դարում (ինչպես ասում են, այս լույսի և հույսի դարում) ևս հայ ժողովուրդը կրեց անդառնալի կորուստներ` ինչպես տարածքային, այնպես էլ մարդկային: Հոդվածի նպատակն է` ուշադրություն հրավիրել XX դարասկզբում հայ ժողովրդի կյանքում տեղի ունեցած ամենամեծ ոճրագործության` ցեղասպանության ազդեցությամբ գրված մի շարք ստեղծագործությունների վրա` ներկայացնելով դրանք հայկական «ողբերի» շարքում:
В статье говорится о жанре скорби в армянской литературе. Скорбь отмечает трагические события и случаи жизни. Литературная форма скорби носит исторический, лично-лирический и мемориальный характер. Первое историческое упоминание скорби было дано в заключительном отрывке «Скорбь» «Армянской истории» Мовсеса Хоренаци в V в. Вершиной лично-лирической поэзии является гениальная поэма Григора Нарекаци «Книги скорбных песнопений». Древнейшим литературным памятником является мемориальное произведение Давтака Кертога (VII в.) «Скорбь по случаю смерти великого князя Джеваншира», известное мирским содержанием. В начале XX в. жанр скорби был изменен в связи с новыми политическими испытаниями, охватившими страну. К сожалению, повороты истории приняли столь трагический оборот для армянского народа, что в XXI в., как говорится, в веке света и надежды, армянский народ также понес необратимые потери, как территориальные, так и человеческие. Таким образом, статья акцентирует внимание на ряд произведений, которые были написаны под влиянием совершенного злодеяния - геноцида в начале XX в. в жизни армянского народа, представив их в ряду армянских «скорбий».
In this article we speak about lamentation in the Armenian literature as the expression of literary genre. Lamentation reflects such phenomena and cases which have tragic nature. So in literature Armenian lamentations can be historical, privatelyrical, memorial and etc. The first sample on historical theme was given by historian of the 5th century M.Khorenatsi, in the final excerpt of “Sorrow” in his work “History of Armenia”. The best sample of private tragic lyrics is the genius work of Narekatsi, the poem “Book of sorrow”. The most ancient literary monument of the Armenian literature with the famous worldly content is the memorial work “Lamentation about the death of the Great Prince, Jevanshir” of Davtak Qertogh coming from the 7th century. Unfortunately, the turns of history have taken such a tragic turn for the Armenian people that in the 21st century, as they say, in the century of light and hope, the Armenian people also suffered irreversible losses, both territorial and human. The aim of the article is to focus attention on the line of literary works which were written under the influence of the made genocide toward the Armenians at the beginning of the 20th century having represented them in the line of the Armenian “lamentations”.
Ստեփանակերտ
oai:arar.sci.am:362530
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Jan 12, 2024
Sep 1, 2023
36
https://arar.sci.am/publication/391892
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
Միրզոյան, Ելիզավետա, Ողբի թեման հայ գրականության հոլովույթներում | Jan 12, 2024 |
Քումունց, Մհեր
Հակոբյան, Վարդան