Publication Details:
Journal or Publication Title:
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Դադայան Ստեփան, Dadayan Stepan
Title:
К вопросу о легитимности Панаха как “хана” в крепости Шуши
Other title:
Շուշի ամրոցում Փանահը որպես «խան» լեգիտիմության հարցի շուրջ ; To the ssue of the legitimacy of Panakh a “Khan” in the fortress of Shoushi
Creator:
Contributor(s):
Գլխ. խմբ.՝ Վարդանյան Արարատ Վլադիմիրի
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Арцах-Карабах ; меликство ; тюркский этнос ; Шуши ; мелик Шахназар ; Панах ; бандформирование ; Варанда
Coverage:
Abstract:
В статье рассматривается один из проблемных вопросов этнополитической истории Арцах-Карабаха, проникновению тюркского элемента в его нагорную часть и как его следствие легитимность Панаха как “хана”. Мелик Варанды Шахназар, воспользуясь политическим кризисом имевшее место в Персии после смерти Надир шаха начал борьбу за лидерство над другими меликами. Чтобы добиться успеха он искал подмогу вне Карабаха, от тюркских племен. Исторические документы тех времен, в сочинениях историков XVIII-XIX вв. подчеркивается, что тюркские бандформирования во главе с Панахом проникли в нагорную часть Арцах- Карабаха (Тернегюрт- Тигранакерт) в первой половине 50-х годов, а в Шуши, во второй половине 50-х гг. XVIII века. В статье делается вывод: проникновение Панаха в Шуши и провозглашение себя ханом Карабаха не может быть обоснован как с политической позиции, так и правовой. В истории к имени подобных людей прибавлялось слова “лже-самозванец”. Засевшие в крепости сo времен Панаха его родичи в марте 1920г. спалили Шуши, вырезав его коренное армянское население.
Հոդվածում դիտարկվում է Արցախ-Ղարաբաղի էթնոքաղաքական պատմության հիմնահարցերից մեկը՝ թուրքական տարրի մուտքը նրա լեռնային տարածքը եւ որպես հետեւանք, Փանահին «խան» անվանելու լեգիտիմությունը: Վարանդայի մելիք Շահնազարը, օգտվելով Պարսկաստանում քաղաքական ճգնաժամից, որը սկիզբ է առել Նադիր շահի մահից անմիջապես հետո, պայքար է սկսում մյուս մելիքների դեմ, որպեսզի նրան ընդունեն որպես առաջնորդ։ Որպեսզի պայքարում հաջողություն ունենա, նա կարիք ուներ լրացուցիչ զինված ուժի դրսից՝ թուրքական ցեղերից։ Տվյալ ժամանակաշրջանի պատմական փաստաթղթերը, ինչպես նաեւ XVIII-XIX-րդ դդ. պատմաբանները ընդգծում են, որ թուրքական ավազակախմբերը Փանահի գլխավորությամբ մուտք են գործել Արցախ-Ղարաբաղի լեռնային մասը (Տեռնեգյուրդ-Տիգրանակերտ) 50-ն թթ. առաջին կեսին, իսկ Շուշի՝ XVIII-րդ դ. 50-ն թթ. երկրորդ կեսին։ Հոդվածում կատարվում է եզրակացություն, որ Փանահի թափանցումը Շուշի եւ ինքն իրեն խան հռչակումը հիմնավորված չէ ո ́չ քաղաքական, ո ́չ էլ իրավական առումով։ Պատմության մեջ նրա նմանների անվան դիմաց ավելացվել է «կեղծ-ինքնակոչ» հասկացողությունը։ Փանահի ժամանակներից բնակություն հաստատելով ամրոցում, նրա ցեղակիցները՝ 1920թ. մարտ ամսին հրդեհեցին Շուշին՝ սրի քաշելով նրա բնիկ հայ բնակչությանը։
The article treats one of the problematic issues of the ethno-political history of Artsakh- Karabakh, that is the penetration of the Turkic element into the mountainous part of it, and as a conseguence, the legitimacy of Panakh as a “khan”. Melik Shahnazar benefited from the political crisis that occurred after the death of Nadir Shah in Persia and began to fight for leadership over the other Meliks. In order to succeed he sought help out of Karabakh - from the Turkic tribes. The historical documents of that time, the works of the historians of the XVIII-XIX centuries emphasize that the Turkic gangs headed by Panah penetrated into the mountainous part of Artsakh-Karabakh (Ternegyurt-Tigranakert) at the first half of the XVIII century and Shoushi - at the second half of the 50s of the XVIII century. The article concludes that Panah's penetration into Shoushi and declaring himself as a khan has no bases from the political and legal points. In history a word “imposter” was added to the names of similar people. His relatives that had settled in. the fortress from the times of Panah, burned Shoushi and murdered its indigenous Armenian people in March 1920.
Place of publishing:
Երևան