Publication Details:
Journal or Publication Title:
Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
www.artsakhlib.am
Additional Information:
Title:
Նշանավոր ազգային գործիչն ու հրամանատարը. Շահեն Մեղրյան
Other title:
The Prominent National Figure and Military Commander: Shahen Meghryan ; Видный национальный деятель и военачальник։ Шаген Мегрян
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Մեծն Շահեն ; Արցախի մելիք ; Գյուլիստան ; Շահումյան ; Զինվոր ; պահածոների գործարան ; Հյուսիսային Արցախ ; Միութենական մամուլ ; պարտիզանական կռիվներ ; հատուկ նշանակության ջոկատ ; եղերական մահ
Abstract:
Հոդվածում ներկայացված է Արցախյան ազատամարտի նշանավոր զորավար, Արցախի հերոս Շահեն Զինավորի Մեղրյանի ազգային-պետական ու ռազմահայրենասիրական գործունեությունը։ ԵՊՀ տնտեսագիտական ֆակուլտետն ավարտելուց հետո նա վերադարձավ հայրենի գյուղ և աշխատանքի շնորհիվ հասավ տարբեր պաշտոնների։ Նա առաջիններից էր, ով հասկացավ, որ առանց մարտական ջոկատների անհնար է պաշտպանել շրջանը, և կազմակերպեց ու ղեկավարեց զինված ջոկատները՝ դառնալով շրջանի ինքնապաշտպանության ղեկավարը։ Փաստերի համակողմանի վերլուծությամբ ներկայացված է Շահենի ղեկավարությամբ կազմակերպված հակահարձակումը, որի արդյունքում 1991 թ․ սեպտեմբերին ազատագրվեցին Բոզլուխ և Մանաշիդ գյուղերը, մաքրվեց Թոդան ադրբեջանական գյուղը։ Ցույց են տրված Խորհրդային բանակի և ադրբեջանական օմոնի օգնությամբ Շահումյանի շրջանի գրավումը և թշնամու դեմ անհավասար մարտերը, Շահենի ղեկավարությամբ բնակչության անվնաս դուրսբերումը ռազմական գոտուց։ Համապատասխան փաստերի մեկնաբանմամբ հերքվում են Շահենի նկատմամբ մեղադրանքները, որոնց անհիմն լինելը նա ապացուցեց իր հետագա հերոսական գործունեությամբ։ Նա չհեռացավ Արցախից, մնաց և շարունակեց պարտիզանական կռիվը հարազատ աշխարհի ազատագրության համար։ Ներկայացվում են Շահենի ղեկավարությամբ 1992 թ․ վերջերին և 1993 թ․ սկզբներին մղված հերոսամարտերի արդյունքում Մարտակերտի մի շարք գյուղերի ազատագրումը և հայրենի Շահումյանի ազատագրման նախապատրաստական աշխատանքները։ Ցույց է տրվում, թե ինչպես է հայդուկապետը զոհվում Արցախի երկնքում իր մարտական ընկերների հետ։ Ընդգծվում է հրամանատարի՝ հայրենի հողում անմահանալու փաստը։ Նրա կերպարը սերունդներին հայրենասիրական ոգով դաստիարակելու լավագույն միջոց է։
The article presents the life, state and military patriotic activities of a great patriot, national figure, a prominent figure of the Artsakh Liberation War, a hero of Artsakh Shahen Z. Meghryan. His character traits inherited from the Melik dynasty of Gulistan are emphasized: a comprehensively developed strong personality, communicative and strong, sincere, honest, with lively temperament and optimistic, caring, very practical, qualities typical to a leader. It was no coincidence that he became the military-political leader and organizer of the economic life of Shahumyan District. He devoted his life to the district and village. After graduating from the Faculty of Economics of YSU, he returned to his native village, started his professional career from the position of an economist and reached to the position of the first secretary of the regional committee, the director of the canning factory, the head of the agro-industry department, the chairman of the executive committee and the first secretary of the party district committee. He was one of the first who understood that it is impossible to defend the district without combat units and organized and led the armed units, becoming the head and leader of the self-defense of the district. A comprehensive analysis of the facts presents the counterattack organized under Shahen’s leadership, thanks to which in September of 1991, the villages of Bozlukh and Manashid were liberated and the Azeri village of Todan was cleared. The capture of the Shahumyan District with the help of the Soviet Army and the Azerbaijani OMON (Special Purpose Mobile Unit) and the unequal battles against the enemy, the withdrawal of the population from the military zone without losses under the leadership of Shahen are shown. By interpreting the relevant facts, rumors, and false accusations against Shahen Meghryan are revealed, the groundless and fabricated nature of which he proved with his subsequent heroic activities. Like many others, he did not leave Artsakh in those days, but stayed and continued the partisan battles for the liberation of his native land. The liberation of several Martakert villages because of the heroic battles led by Shahen at the end of 1992 and the beginning of 1993 and his preparations for the liberation of his native Shahumyan are presented. At the end, the death of Shahen in the sky of Artsakh with his brothers in arms is shown. The fact of immortality of the military commander and a great patriot in his native land is emphasized. His image is the best way to educate the generations in a patriotic spirit.
В статье представлена жизнь, общественно-политическая и военно- патриотическая деятельность великого патриота, национального деятеля, видного участника Арцахской освободительной войны, героя Арцаха Шагена Зинаворовича Мегряна. Особо выделены черты его характера, унаследованные от династии Меликов Гюлистана: всесторонне развитая сильная личность, коммуникабельная и решительная, искренняя, честная, с живым темпераментом и оптимистичными, заботливыми, очень деятельными качествами, типичными для лидера. Неслучайно он стал военно-политическим руководителем и организатором хозяйственной жизни Шаумяновского района. Всю свою жизнь он посвятил родному району и селу. После окончания экономического факультета ЕГУ вернулся в родное село, начал свою профессиональную деятельность с должности экономиста и дошел до должности первого секретаря обкома, директора консервного завода, зав. отделом агропрома, председателя исполкома и первого секретаря райкома партии. Он одним из первых понял, что оборона района без боевых отрядов невозможна и организовал и возглавил вооруженные отряды, став главой и руководителем самообороны округа. Всесторонний анализ фактов показывает обстоятельства контрнаступления, организованного под руководством Шагена, в результате которого в сентябре 1991 года были освобождены села Бозлух и Манашид и очищено азербайджанское село Тодан. Показаны захват Шаумяновского района с помощью Советской Армии и азербайджанского ОМОНа и неравные бои с противником, вывод населения из военной зоны без потерь под руководством Шагена. Путем раскрытия соответствующих фактов вскрываются слухи и ложные обвинения в адрес Шагена Мегряна, беспочвенность и сфабрикованность которых он доказал своей последующей героической деятельностью. Как и многие другие, он в те дни не покинул Арцах, а остался и продолжил партизанские бои за освобождение родной земли. Представлено освобождение ряда мартакертских сел в результате героических боев под предводительством Шагена в конце 1992-начале 1993 годов и его подготовка к освобождению родного Шаумяна. В финале статьи показано, как Шаген погибает в небе Арцаха со своими братьями по оружию. Подчеркивается факт бессмертия военачальника и великого патриота родной земли. Его образ – лучший способ воспитать поколения в патриотическом духе.
Place of publishing:
Երևան