Journal or Publication Title:
Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Title:
Dikran Tchouhadjian’s Opera Arif՚s Ruse
Other title:
Տիգրան Չուխաճյանի «Արիֆի խորամանկությունը» օպերան (նվիրվում է հայկական առաջին կոմիկական օպերայի ստեղծման 150-ամյա հոբելյանին) ; Опера Тиграна Чухаджяна «Уловки Арифа» (посвящается 150-летнему юбилею создания первой армянской комической оперы)
Remainder of title:
(dedicated to the 150th anniversary of creating the first Armenian comic opera)
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Dikran Tchouhadjian ; Arif’s Ruse ; Constantinople ; year 1872 ; comic opera ; Hovhannes Achemian ; Shazik
Abstract:
On December 9, 1872, Dikran Tchouhadjian’s Arif’s Ruse, the first Armenian comic opera, was staged at the Getik Pasha Theatre in Constantinople, simultaneously marking the beginning of the Turkish musical theatre. The author of the opera libretto was an Armenian opera singer, the first Western Armenian singer who received his professional education in Europe, tenor Hovhannes Achemian (1838-1905), who performed the title role of Arif. The Ottoman stage primadonna Shazik Keuyluyian (born Sevadjian, Lusnak Sargsi Keuyluyian, 1854- 1905) played the main character, Meriem. The performance of Arif was the first occasion in the Armenian musical reality when an Armenian composer’s opera was on stage, performed by Armenian artists. This was not only the birthday of the Armenian comic opera, but also it marked the beginning of the Armenian musical theatre. In the present study on Tchouhadjian’s music, presented to the English-speaking readers for the first time, the results of the opera’s comprehensive research are substantiated, defining the genre of Arif as a comic opera, revealing its musical language and dramaturgical features, and putting forward the necessity of staging it in Armenia, as well as publishing an academic edition of the opera score and claviers. The clavier of the opera prelude has been introduced into scientific circulation for the first time, the computer composition of which was carried out by assistant professor Anna Tamiroghlyan, Doctor of Arts.
1872-ի դեկտեմբերի 9-ին Կ. Պոլսի Գետիկ-փաշայի թատրոնում բեմադրվեց հայկական առաջին կոմիկական օպերան՝ Տիգրան Չուխաճյանի «Արիֆի խորամանկությունը»՝ միաժամանակ նշանավորելով թուրքական երաժշտական թատրոնի սկզբնավորումը: Օպերայի լիբրետոյի հեղինակն էր հայ օպերային երգիչ, Եվրոպայում մասնագիտական կրթություն ստացած արևմտահայ առաջին երգիչ, տենոր Հովհաննես Աճեմյանը (1838-1905), ով հանդես եկավ գլխավոր հերոսի՝ Արիֆի դերերգով: Գլխավոր հերոսուհի Մերիեմի դերերգը կատարեց օսմանյան բեմի պրիմադոննա Շազիկ Քյոյլույանը (ծն. Սըվաճեան, Լուսնակ Սարգսի Քյոյլույան, 1854-1905): «Արիֆի» ներկայացումը հայ երաժշտական իրականության մեջ առաջին դեպքն էր, երբ բեմ էր բարձրանում հայ կոմպոզիտորի օպերան, որը կատարում էին հայ արտիստները: Սա ոչ միայն հայկական կոմիկական օպերայի ծննդյան օրն էր, այլև նշանավորեց հայ երաժշտական թատրոնի սկզբնավորումը: Հետազոտության մեջ երաժշտական չուխաճյանագիտության մեջ առաջին անգամ անգլալեզու ընթերցողին են ներկայացվում օպերայի համակողմանի ուսումնասիրության արդյունքները, հիմնավորվում է «Արիֆի»՝ որպես կոմիկական օպերայի, ժանրային բնորոշումը, բացահայտվում են օպերայի երաժշտական լեզվի և դրամատուրգիական առանձնահատկությունները, առաջ է քաշվում Հայաստանում օպերայի բեմադրման և պարտիտուրի ու կլավիրի ակադեմիական հրատարակության անհրաժեշտության հարցը: Առաջին անգամ գիտական շրջանառության մէջ է դրվում «Արիֆի» Պրելյուդի կլավիրը, որի համակարգչային շարվածքն իրականացրել է արվեստագիտության թեկնածու, դոցենտ Աննա Թամիրօղլյանը:
9-го декабря 1872-го года в театре Гетик-паша Константинополя состоялась премьера первой армянской комической оперы «Уловки Арифа» композитора Тиграна Чухаджяна – событие, одновременно ознаменовавшее зарождение турецкого музыкального театра. Автором либретто оперы был оперный певец армянского происхождения, тенор Ованнес Аджемян (1838-1905) – первый западноармянский певец, получивший профессиональное образование в Европе. Он стал также исполнителем заглавной партии оперы; в роли главной героини Мерием выступила примадонна османской сцены Шазик Кёйлуян (Луснак Саргисовна Кёйлуян, ур. Свачян, 1854-1905). Постановка «Арифа» явилась первым в армянской музыкальной действительности представлением на сцене оперы армянского композитора в исполнении армянских артистов. Этот день ознаменовал собой рождение не только армянской комической оперы, но и начало формирования армянского музыкального театра как такового. В исследовании впервые в Чухаджяноведении представляются вниманию англоязычного читателя результаты всестороннего изучения оперы, обосновывается определение жанра «Арифа» как комической оперы, выявляются особенности музыкального языка и драматургии оперы. Наряду с этим ставится вопрос о постановке оперы в Армении и о необходимости академического издания партитуры и клавира произведения. Впервые вводится в научный оборот клавир Прелюдии «Арифа», компьютерный набор которой осуществила кандидат искусствоведения, доцент Анна Тамироглян.