Journal or Publication Title:
Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies
Date of publication:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Торикян Эдвард, Torikian Edward
Title:
Զմմառու վանքի ծիսական երգին տարբերակը
Other title:
Разновидность литургического распева монастыря Бзоммар ; Bzommar Monastery’s version of the Armenian liturgical chant
Creator:
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Աբրահամ Ա. Արծիւեան ; Սիս, Զմմառու վանք ; Զմմառեաններ ; Հայ Անտոննեաններ ; Լեւոնեան Ք. Վարժարան ; շարականերգութիւն
Abstract:
Զմմառու վանքին ծիսական երգին տարբերակը, որ բերուած էր Սիսէն, երեք դարերէ աւելի ապաստանած ու պաշտպանուած է Լիբանան, արաբական երկրի մը մէջ, անշուք գիւղակի մը անկիւնը, շա՜տ հեռու Հայաստանէն, Կոստանդնուպոլսէն և հայկական Երուսաղէմէն ու Վենետիկէն: Զմմառեան կղերականները բացարձակապէս անհաղորդ մնացած էին ԺԹ. և Ի. դարերու հայ շարականերգութեան կարգաւորման «արդի» տեսութիւններուն, ի մասնաւորի՝ անոնք ոչինչ գիտէին Ն. Թաշճեանի հայկական արդի խազագրութեամբ շարականներու ձայնագրութենէն, ազդակներ՝ որոնք կրնային խեղաթիւրել իրենց աւանդութեան փոխանցման հարազատութիւնը: Հետեւաբար, Զմմառեան տարբերակը արժանի է դասուելու որպէս «անտեսուած» Կիլիկիոյ հարազատ շարականերգութեան աւանդութեան հազուագիւտ ժառանգորդներէն և ուշագրաւ նմոյշներէն մին: Այս աւանդական տարբերակը, փոխանցուած ու պահպանուած է առաւելաբար բերանացի կերպով և, ինչ որ աւելի հաւաստի կը դարձնէ զայն՝ ան հաւաքական աւանդութիւն մըն է, առաւե՛լ քան անհատական մեկնաբանութիւն մը: Ստորեւ կը ներկայացնենք Զմմառեան տարբերակի պատմական ընթացքին կարեւոր փուլերը, անոր հաստատումը, փոխանցման կերպերն ու պարագաները, անոր ներկայ վիճակը, և վերջապէս անոր բնորոշ առանձնայատկութիւններուն ամփոփ ցուցակ մը:
Армянский литургический распев монастыря Бзоммар, перенятый из Сиса, на протяжении более чем трех веков был распространен в Ливане, в ничем не примечательном сельском уголке, вдали от Армении, Константинополя, армянского Иерусалима и Венеции. Бзоммарское духовенство не было знакомо с «современными» теориями армянских богослужебных песнопений XIX и XX веков, особенно с записью Н. Ташчяна гимнов в новоармянской системе нотации, что могло бы изменить подлинность передачи их традиции. Следовательно, варианты литургических песен монастыря Бзоммар могут быть причислены к уникальным образцам шараканов Киликии, которые сохранились благодаря устной традиции, что указывает на их бóльшую достоверность. В статье представлены основные этапы исторического развития Бзоммарского распева, а также их современное состояние и характерные особенности.
The version of Armenian liturgical chant of the Bzommar monastery, imported from Sis, was sheltered and protected in Lebanon, an Arab country, at the corner of a humble village, quite far away from Armenia, Constantinople, the Armenian Jerusalem and Venice for more than three centuries. The Bzommarian clergy were completely unaware of the 19th and 20th centuries “modern” theories of the Armenian liturgical chant existence, especially of N. Tashjian’s recording of the hymns with the new Armenian system of notation, that could have been altered the authenticity of the transmission of their tradition. Therefore, the Bzommarian version deserves to be considered one of the rare and attractive legatees and specimens of the “neglected” hymn tradition of Cilicia. This tradition was mostly orally preserved and transmitted, and it is a community tradition, rather than individual’s interpretation, which makes it more reliable. Here we are presenting the main stages of the Bzommarian’s version historical course: its establishment, its transmission modes and circumstances, its current status quo and finally a brief inventory of its characteristic features.