Методика выявления аномалий распространения СДРВ при наклонном зондировании ионосферы

Իոնաոլորտի թեք զոնդավորման ընթացքում ԳԵՌԱ տարածման անոմալիաների անջատման մեթոդիկա; A technique for revealing anomalies of ELF propagation during slope sounding of ionosphere

А. Ж. Мурадян ; А. А. Погосян ; М. В. Адибекян

Պատ․ խմբ․՝ Ա․ Գ․ Նազարով (1957-1964) ; Մ․ Վ․ Կասյան (1964-1988) ; Ռ․ Մ․ Մարտիրոսյան (1989-2017 ) ; Գլխավոր խմբ․՝ Վ․ Շ․ Մելիքյան (2018-)

Electrical engineering; Electronics; Nuclear engineering ; Technology

Մուրադյան Ա. Ժ. ; Պողոսյան Ա. Ա. ; Ադիբեկյան Մ. Վ. ; Mouradyan A. Zh. ; Poghossian A. A. ; Adibekyan M. V. ; зондирование ионосферы ; распространение радиоволн ; сейсмоионосферные связи

434-443

Разработана методика выявления слабых возмущений ионосферного сигнала на основе выделения суточного периода из периодограмм временных рядов Δφ. Получены корреляционные функции для серий выборок землетрясений и аномалий, рассчитанных в соответствии с предложенной методикой. Показано, что интервал корреляции в основном колеблется в пределах 35...40 дней для землетрясений с магнитудой M≥4,5. Выявленная закономерность позволяет утверждать, что наклонное зондирование ионосферы является предвестником землетрясений. Մշակված է իոնաոլորտում ազդանշանի թույլ Δφ- ի ժամանակային շարքերի պերիոդոգրամներից օրեկան պարբերության անջատման վրա: Ստացվել են կորելացիոն ֆունկցիաներ երկրաշարժերի ընտրույթների և առաջարկված մեթոդիկայով հաշվարկված անոմալիաների միջև: Ցույց է տրված, որ կորելացիայի ժամանակը հիմնականում տատանվում է 35...40 օր ժամանակահատվածում՝ M≥4,5 մագնիտուդայով երկրաշարժերի համար: Ներկայացված օրինաչափությունը թույլ է տալիս պնդել, որ իոնաոլորտի թեք զոնդավորումը երկրաշարժերի կանխանշան է: On the basis of allocation of the daily period from periodograms of Δφ time sequences, a technique for weak disturbances revealing ionospheric signal is developed. The correlation functions for chosen series of earthquakes and anomalies are calculated according to the offered technique. It is shown that the interval of correlation basically changes within the limits of 35...40 days for earthquakes with magnitude M≥4,5. The revealed law allows to state that the slope sounding of an ionosphere is a precursor of earthquakes.

Երևան

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան