Ցույց տուր կառուցվածքը

«Մշակ»-ը եղել է կովկասահայ լիբերալ-բուրժուական հոսանքի կարևոր օրգան։ Այդ հոսանքի գաղափարախոսն էր Գրիգոր Արծրունին (1845-1892թթ.)։ Նա է հիմնել և խմբագրել (1872-1892թթ.) «Մշակ» լրագիրը, որի անունով «մշակականներ» էին կոչվում հիշված հոսանքին պատկանողները։ «Մշակ»-ին աշխատակցել են Մելիքզադեն (Րաֆֆի), Գ. Չմշկյանը, Ա. Արասխանյանը, Գ. Սունդուկյանը, Սպ. Սպանդարյանը (Յունուս) , Հ. Աբելյանը, Պ. Պռոշյանը, Ա. Ծատուրյանը, Ա. Արփիարյանը (Հայկակ), Սյուլուկը (Ռ. Պատկանյան), Փ. Վարդանյանը, Մ. Միանսարյանը, Ս. Արծրունին, Գ. Բաշինջաղյանը, Շիրվանզադեն, Լեոն, Ստ. Մալխասյանը, Վ. Փափազյանը, Ն. Բյուզանդը և այլոք:

Գրիգոր Արծրունու դեմ սկսված ցենզուրական կոմիտեի դատի արդյունքները։
Թուրքիայում հայերի ծանր վիճակի, նաև Ախվերդովի «Հայաստանը հինգերորդ դարում» վերնագրով գրքի հրատարակության մասին։
Հայաստանի չքավորների օգտին Ղզլարից Կաճկաճյանի փոխանցած գումարը։
«Մշակի» մեջ «Հայաստանի սովի մասին» դասախոսությունը տպելու խնդրանքը` ուղղված խմբագրին։
Ռուսաստանում տպագրության ազատություն ստեղծելու առաջարկ։

Թիֆլիս

Տպ. Ա. Ա. Միխելսօնի