Journal or Publication Title:
Date of publication:
Volume:
Number:
ISSN:
Additional Information:
Title:
Ռուս և եվրոպացի ճանապարհորդները հյուսիսարևելյան Հայաստանում (մինչև 1820 թ.)
Other title:
Russian and European Travelers in North-Eastern Armenia (up to 1820). ; Русские и европейские путешественники в северо-восточной Армении (до 1820 г.)
Creator:
Մելիք-Ադամյան, Հայկ ; Խաչատրյան, Համազասպ ; Հովհաննիսյան,Արշավիր ; Բաբայան, Տիգրան
Subject:
Uncontrolled Keywords:
Հյուսիսարևելյան Հայաստան ; ռուս և եվրոպացի ճանապարհորդներ ; երթուղիներ ; մշակութաբանական և բնագիտական ուսումնասիրություններ
Coverage:
Abstract:
Հոդվածը նվիրված է ռուս և եվրոպացի ճանապարհորդների երթուղիների ճշգրտմանը և նրանց ուղեգրություններում առկա բնագիտական և մշակութաբանական տեղեկությունների վերլուծությանը, որոնք ցայսօր չեն կորցրել իրենց արդիականությունը: 1474 թ. մինչև 1820 թ. ընկած ժամանակահատվածում այս ճանապարհորդները՝ Ա. Կոնտարինին, Ջ. Բար-բարոն, Ա. Ֆ. Կոտովը, Ժ. Շարդենը, Պ. դը Տուրնըֆորը, Ի. Գիլդենշտեդտը, Ա. Մուսին-Պուշկինը, Յ. Ռեյնեգսը, Ֆ. Ա. Ֆրեյգան-Կուդրյավսկայան, Ջ. Մորիերը, Մ. Կոցեբուն, Ռ. Քըր Փորթերը, Վ. Մոնթեսը, Ա. Գրիբոյեդովը, Վրաստանի մի քանի քարավանային տարանցիկ ճանապարհներով անցել են հյուսիսարևելյան Հայաստան (ներկայիս ՀՀ Լոռու և Տավուշի մարզերն ու հարակից շրջանները) և թողել են հետաքրքրաշարժ տեղեկություններ Հայաստանի հյուսիսի մասին:
По территории северо-восточной Армении (Лорийский и Тавушские марзы Респуб-лики Армения), издревле проходили караванные пути. По маршруту Казах – Иджеван – Дилижан проходил Федот Котов, один из первых русских путешественников (1623), затем французские путешественники Жан Шарден (1673), Питон де Турнефор (1701), академик Иоган Гилденштедт (1771) и большой друг армянского народа Александр Грибоедов (1819). Гилденштедт оставил обстоятельное описание медно-серебряных рудников в Алаверды и Ахтала, а также описал средневековые армянские церкви Мщкаванк и Ахтала. В 1801-1805 гг. горно-геологические изыскания в районе рудников Алаверды и Ахтала проводила горная экспедиция во главе с А.А.Мусиным-Пушкиным. Шотландский художник Роберт Кер Портер (1817) сравнивал стрельчатые арки Одзунской купольной базилики VI века с готическим стилем и предвосхитил на столетие мнение австрийского теоретика архитектуры Йозефа Стрижиговского о преемственности некоторых формообразовательных элементов готического стиля из раннесредневековой армянской архитектуры.
Since ancient times, caravan routes connecting Armenia passed through its northeastern part, (present-day Lori and Tavush marzes of the Republic of Armenia). Fedot Kotov, one of the first Russian travelers (1623) passed along the route Kazakh - Ijevan – Dilijan, then French travelers Jean Chardin (1673), Piton de Tournefort (1701), academician Johann Gildenstedt (1771) and a great friend of the Armenian nation Alexander Griboyedov (1819) also traveled to Armenia. The latter left a detailed description of the copper-silver mines in Alaverdy and Akhtala, as well as those of the medieval Armenian churches of Mshkavank and Akhtala. In 1801-1805, a mountain expedition led by A.A. Musin-Pushkin carried out mining and geological surveys near Alaverdy and Akhtala mines. Scottish artist Robert Ker Porter (1817) compared the pointed arches of the Odzun domed basilica of the 6th century with the Gothic style, thus anticipating by a century the opinion of Austrian architectural theoretician Josef Strzygowski concerning the continuity of some formative elements of the Gothic style from the early medieval Armenian architecture.