Բանբեր Արևելագիտության ինստիտուտի=Bulletin Of The Institute Of Oriental Studies (BIOS)
Իրանական Չարշամբե Սուրի տոնի վերափոխումը եզդիական ավանդույթում
ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ
The aim of this article is to clarify the transformation of the Iranian Charshanbe Suri festival in the Yezidi religious system. Charshanbe Suri is celebrated on the eve of the last Wednesday before the Iranian New year - Nōwrūz. It is considered to be the point of transition between the old and new years and is associated with cleansing and purifying. Yezidis celebrate Charshama Sor on the first Wednesday after April 13 (according to the Gregorian Calendar). Unlike Charshanbe Suri, Charshama Sor is not considered a transition between the old and new years. Charshama Sor symbolizes the awakening of nature, the arrival of Spring, the New Year, as well as cosmogony, the creation and renewal of the world, and the “birth” of one of the Yezidi saints, Tausi Malak. There is no doubt that the Yezidi Charshama Sor is a version of the Iranian Charshanbe Suri. This study of Charshama Sor reveals that the Yezidi tradition has preserved Charshanbe Suri and its main symbols but has also endowed it with new, Yezidi interpretations.
Հոդվածի նպատակն է բացահայտել եզդիական կրոնական համակարգում իրանական Չարշանբե Սուրի տոնի վերափոխումը: Չարշանբե Սուրին նշում են իրանական Ամանորին՝ Նուվրուզին նախորդող վերջին չորեքշաբթի օրը։ Չարշանբե Սուրին համարվում է անցումային շրջան հին տարվա ու նոր տարվա միջև և կապված է մաքրագործվելու հետ: Եզդիները տոնում են Չարշամա Սորը ապրիլի 13-ից հետո առաջին չորեքշաբթի օրը (ըստ Գրիգորյան օրացույցի): Ի տարբերություն Չարշանբե Սուրիի, եզդիական Չարշամա Սորը չի համարվում անցումային շրջան հին տարվա և նոր տարվա միջև։ Չարշամա Սորը խորհրդանշում է բնության զարթոնք, գարնան և նոր տարվա գալուստ, աշխարհի արարում և նորոգում, եզդի սրբերից մեկի՝ Տաուսի Մալակի «ծնունդ»։ Կասկած չկա, որ Չարշամա Սորը իրանական Չարշանբե Սուրի տոնի փոխակերպված տարբերակն է եզդիական կրոնական համակարգում: Չարշամա Սորի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ եզդիական ավանդույթը պահպանել է Չարշանբե Սուրիի տոնակատարության հիմնական խորհրդանիշները, բայց դրանց տվել է նոր, եզդիական մեկնաբանություն:
Երևան
oai:arar.sci.am:296646
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Feb 13, 2024
Jan 11, 2022
32
https://arar.sci.am/publication/323857
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
Amryan, Tereza, The Transformation of the Iranian Charshanbe Suri Festival in the Yezidi Tradition | Feb 13, 2024 |
Amryan, Tereza
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Արմեն Դպիր Խաչատրյան Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Օհանեան, Հրանտ Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)