Object structure

«Արցախի երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների միավորում» (ԱԵԳՄՄ) հասարակական կազմակերպության «Գիտական Արցախ» պարբերականն ընդգրկված է ՀՀ ԲՈԿ-ի կողմից հաստատված «Ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի գիտական հրատարակությունների» ցանկում: Պարբերականը, որի հիմնադիրը Երևանի պետական համալսարանն է, լույս է տեսնում տարեկան առնվազն 2 անգամ (2020 թվականից՝ տարեկան 4 անգամ):

www.artsakhlib.am

Shaboltas Alla, Arakelyan Knarik, Шаболтас Алла, Аракелян Кнарик

Гендерные особенности склонности к проявлению виктимного поведения у подростков, проживающих в специализированных учереждениях

Հատուկ հաստատություններում ապրող դեռահասների զոհային վարքի դրսևորման գենդերային առանձնահատկությունները ; Gender Features of the Tendency to Manifest Victim Behavior in Teenagers Residing in Specialized Institutions

Шаболтас, Алла ; Аракелян, Кнарик

Психология

виктимность ; неблагополучная семья ; специализированное учреждение ; юноши и девушки ; факторы риска ; виктимология ; виктимизация ; виктимное поведение

Цель статьи - представление основных результатов исследования гендерной специфики проявлений виктимного поведения у девушек и юношей, относящихся к уязвимой группе населения, которые проживают в специализированных учреждениях при наличии обоих или одного из родителей, опекунов. Задачами данной работы стали анализ отечественных и зарубежных работ, посвященных исследованиям в области виктимизации личности (теоретическая задача); выявление уровня и типа предрасположенности к проявлению виктимного поведения у подростков из неблагополучных семей, которые проживают в специализированных учреждениях Республики Армения (эмпирическая задача). В ходе эмпирического исследования был использован метод тестирования с последующим статистическим анализом полученных данных. В результате исследования было сформировано следующее заключение: для юношей более характерен активный тип виктимного поведения, а для девушек - пассивный. Принимая во внимание тот факт, что особенности проявления виктимного поведения у подростков из неблагополучных семей, которые проживают в специализированных учреждениях, носит гендерный характер, профилактические мероприятия и программы, направленные на превенцию виктимизации, должны разрабатываться с учетом гендерных особенностей предрасположенности к проявлению виктимного поведения.
Հոդվածի նպատակն է ուսումնասիրել զոհայնության առավել ռիսկային խմբի ներկայացուցիչ հանդիսացող, հատուկ հաստատություններում բնակվող (այն դեպքերում, երբ ունեն խնամակալ, կենսաբանական ծնողներ կամ ծնողներից որևէ մեկին) դեռահասներին բնորոշ զոհային (վիկտիմային) վարքի դրսևորման գենդերային առանձնահատկությունները: Հոդվածի խնդիրներն են՝ վերլուծել անձի զոհայնության սոցիալ-հոգեբանական բնագավառին վերաբերող հայրենական ու արտասահմանյան հեղինակների աշխատություները (տեսական խնդիր), ուսումնասիրել Հայաստանի Հանրապետության հատուկ հաստատություններում անապահով ընտանիքներից բնակվող անչափահասների շրջանում զոհային վարքագծի հակվածության դրսևորման տեսակներն ու մակարդակները (փորձառական խնդիր): Հետազոտության փորձառական մասն իրականացնելու համար կիրառվել է թեստավորման մեթոդը, որին հաջորդել է արդյունքների վիճակագրական վերլուծությունը: Հետազոտության արդյունքում հանգել ենք այն եզրակացության, որ տղաներին բնորոշ է զոհային վարքի ակտիվ տեսակը, իսկ աղջիկներին` պասիվ տեսակը: Ուստի հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ անապահով ընտանիքներից հատուկ հաստատություններում բնակվող դեռահասների շրջանում զոհային վարքի դրսևորման առանձնահատկություններն ունեն գենդերային բնույթ, զոհայնության դրսևորման հավանականության չեզոքացմանն ուղղված բոլոր կանխարգելիչ ծրագրերն ու միջոցառումները պետք է մշակել` հաշվի առնելով զոհային վարքի նախատրամադրվածության գենդերային առանձնահատկությունները:
The purpose of the article is to present the main results of the study of the gender specifics of manifestations of victim behavior in girls and boys, belonging to a vulnerable group of the population, who live in specialized institutions in the presence of both or one of the parents, guardians. The tasks of this work were the analysis of Russian and foreign works devoted to research in the field of victimization of a person (theoretical task); identification of the level and type of predisposition to manifest victim behavior in adolescents from unfavorable families, who live in specialized institutions of Republic of Armenia (an empirical task). In the course of the study, as part of an empirical study, a testing method was used, followed by a statistical analysis of the data obtained. As a result of the study, the following conclusion was formed: for boys, is more characteristic an active type of victim behavior, and for girls, a passive one. Taking into account the fact that the peculiarities of the manifestation of victim behavior in adolescents from unfavorable families, who live in specialized institutions, is gender-specific, preventive measures and programs aimed to prevent victimization should be developed taking into account the gender characteristics of predisposition to the manifestation of victim behavior.

Երևան