Publication Details:
Journal or Publication Title:
Հայաստանի կենսաբանական հանդես =Biological Journal of Armenia
Date of publication:
Volume:
Number:
ISSN:
Official URL:
Additional Information:
Мовсисян Н. Э., Movsisyan N. E.
Title:
Մթնոլորտով տեղափոխվող ռադիոնուկլիդները Հայաստանում աճող մամուռներում
Other title:
Атмосферные радионуклиды вօ мхах в Армении ; Air-migrated radionuclides in the mosses of Armenian
Creator:
Contributor(s):
Պատ․ խմբ․՝ Մ․ Գ․ Թումանյան (1948) ; Գ․ Հ․ Բաբաջանյան (1949-1954) ; Հ․ Գ․ Բատիկյան (1954-1977) ; Գլխ․ խմբ․՝ Է․ Գ․ Աֆրիկյան (1978-2007) ; Է․ Ս․ Գևորգյան (2008-2023) ; Ա․ Ա․ Առաքելյան (2023-)
Subject:
Uncontrolled Keywords:
բնական ռադիոնուկլիդներ ; տեխնածին ռադիոնուկլիդներ ; մթնոլորտային նստեցումներ ; մամուռներ
Coverage:
Abstract:
Գնահատվել են Հայաստանի տարածքում աճող մամուռներում մթնոլորտով տեղափոխվող տիեզերածին ռադիոնուկլիդ Be-7-ի և տեխնածին Cs-137-ի ակտիվության մակարդակները: Մամուռների նմուշառումն իրականացվել է երկու ծրագրերի շրջանականներում` ICP Vegetation (2016) ծրագրի և Հայաստանի տարածքի ռադիոէկոլոգիական մոնիթորինգ փուլ I և II թեմատիկ ծրագրերի (2016-2020) շրջանակներում: Նմուշառվել են Հայաստանում առավել տարածված մամուռները (Bryum argenteum, Homalothecium philippeanum, Ptilium crista-castrensis, Syntrichia ruralis): Մամուռներում ռադիոնուկլիդների նույնականացման և ակտիվության մակարդակների գնահատման համար կիրառվել է գերմաքուր գերմանիումից դետեկտորով CANBERRA գամմա սպեկտրաչափ: Ռադիոնուկլիդների ակտիվության և նմուշառման տեղամասերի բացարձակ բարձրության միջև դրական կոռելյացիոն կապ նկատվել են առանձին լեռնային շրջանների պրոֆիլներում: Be-7-ի առավելագույն ակտիվությունը (7.546 Բք/գ) գրանցվել է Հայաստանի արևելքում, 1895 մ ծովի մակարդակից բարձության վրա։ Cs-137-ի առավելագույն ակտիվությունը կազմել է 0.297 Բք/գ, որը հայտնաբերվել է Արագած լեռնազանգվածի տարածքում` 2600 մ ծ.մ. բարձրության վրա։ Oценены уровни активности космогенного Be-7 и техногенного Cs-137 во мхах, произрастающих на территории Армении. Отбор проб проводился в рамках двух проектов: программы ICP Vegetation (2016) и тематических проектов “Радиологический мониторинг на территории Армении: стадии I и II” (2016-2020). Были отобраны наиболее распространенные виды мхов в Армении (Bryum argenteum, Homalothecium philippeanum, Ptilium crista-castrensis, Syntrichia ruralis). Идентификация и определение активности радионуклидов во мхах проводились с применением гамма-спектрометра CANBERRA на основе коаксиального германиевого детектора. Положительная корреляция между активностью радионуклидов и абсолютной высотой места отбора проб наблюдалась в профилях отдельных горных районов. Максимальная активность Be-7 (7.546 Бк/г) была зафиксирована на востоке Армении, на высоте 1895 м над ур. м. Максимальная активность Cs-137 (0.297 Бк/г) зафиксирована на территории массива Арагац, на высоте 2600 м над ур. м. Activity levels of airborne cosmogenic Be-7 and artificial Cs-137 were assessed in mosses growing in the territory of Armenia. Sampling was carried out within the frames of two projects: ICP Vegetation (2016) program and “Radiological monitoring in the territory of Armenia: Phase I and II” thematic project (2016-2020). The most abundant species in Armenia (Bryum argenteum, Homalothecium philippeanum, Ptilium crista-castrensis, Syntrichia ruralis) were sampled. High purity Germanium detector based gamma spectrometer by CANBERRA was used to identify the activity of radionuclides in mosses using the. Positive correlation between radionuclides activity and the absolute height of sampling location was observed within separate profiles of mountainous regions. The maximum activity of Be-7 (7-546 Bq/g) was recorded in the east of Armenia, at the altitude of 1895 m above sea level. The maximum activity of Cs-137 (0.297 Bq/g) was found in the territory of Aragats massif, at 2600 m above sea level.
Place of publishing:
Երևան
Publisher:
Հայաստանի ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.