О группе хачкаров из Арагацотн–Котайка и начале формирования хачкарных школ (конец XII–XIII вв.)

Արագածոտն-Կոտայքի խաչքարերի մի խմբի և խաչքարային դպրոցների սկզբնավորման մասին (XIIդարավերջ-XIIIդ.); On a group of Khachkars in Aragatsotn-Kotayk and on the Beginning of Formation of Khachkar Schools (the end of the 12th-the 13th cent.)

Татьяна Вартанесова

Գլխ․ խմբ․՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան (1958-1998) ; Վ․ Միքայելյան (1999-2005) ; Գլխ․ խմբ․ պաշտոնակատար՝ Պ․ Մ․ Մուրադյան (2005) ; Ա․ Զաքարյան (2005) ; Գլխ․ խմբ․՝ Ս․ Հարությունյան (2006-2018) ; Ա․ Զաքարյան (2018-)

N Fine Arts ; NA Architecture

Վարդանեսովա Տատյանա ; Vardanesova Tatyana

181-198

XII դարավերջը և XIII դ. Արագածոտն-Կոտայքի խաչքարային դպրոցների ձևավորման սկզբնական շրջանն է: Մի խումբ խաչքարերի ճարտարապետական միանման կառուցվածքի և փորագիր հորինվածքի քննությունից պարզ է դառնում, որ այս խմբի հիմնական մաս են վարպետ Վարդի (Վարդանի) աշխատանքները Եղվարդում, Արամուսում և Ջրվեժում: Այն հանգամանքը, որ այս խաչքարերից մի քանիսը թվագրել և ստորագրել են դրանք պատրաստած վարպետները, խոսում է այս տարածքում վարպետների մի խմբի առկայության մասին: Վերջիններս, հավատարիմ մնալով իրենց ստեղծագործական աշխատանքներում հորինվածքի կառուցվածքի որոշակի սկզբունքներին, այնուամենայնիվ, աշխատանքի մեջ ներդնում են անհատականացված տարրեր` ինչն էլ, ըստ էության, ցանկացած դպրոցի կազմավորման հատկանիշն է: The end of the 12th – the 13th century is the primary period of khachkar schools' formation. It becomes clear from similar architectural construction and engraved composition of a group of khachkars, that the main part in this group were master Vardan’s works, which we can see in Yeghvard, Aramus, Jervezh. The fact, that some of these khachkars were signed and dated by masters who had made them, tells us that at the same time there were a number of masters that worked in the region. The latters were following some standing rules in structuring composition on the stone slab and at the same time including their own elements into ornament of khachkars, which, actually, indicates the beginning of forming individual khachkar schools.

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան