Главнейшие медно-порфировые системы Малого Кавказа

Р. Л. Мелконян; Р. Моритц; Д. Таян; Р. Н. Селби; Р. Х. Гукасян; С. Э. Овакимян

Ներբեռնել

Վերնագիր: Главнейшие медно-порфировые системы Малого Кавказа

Հատոր:

Համար:

ISSN:

0515-961X

Պաշտոնական URL:

Այլ վերնագիր:

Փոքր Կովկասի գլխավոր պղինձ-պորֆիրային համակարգերը; Main copper-porphyry systems of the Lesser Caucasus

Աջակից(ներ):

Պատ․ խմբ․՝ Ի․ Գ․ Մաղաքյան (1957) ; Ա․ Հ․ Գաբրիելյան (1958-1966) ; Ն․ Ի․ Դոլուխանովա (1967-1970) ; Է․ Ա․ Խաչատրյան (1970-1975) ; Ա․ Տ․ Ասլանյան (1976-1984) ; Ա․ Հ․ Գաբրիելյան (1985-1993) ; Բ․ Կ․ Կարապետյան (1994-2000) ; Գլխ․ խմբ․՝ Ռ․ Տ․ Ջրբաշյան (2001-2017)

Ծածկոյթ:

3-29

Ամփոփում:

В статье обсуждаются результаты проведенных за последние годы разносторонних исследований медно-порфировых (МП) систем Малого Кавказа, в том числе в рамках программы SCOPES. Выделено два пояса медно-порфировых месторождений и проявлений–позднеюрский-раннемеловой Сомхето-Карабахский С-К) островодужный, протяженностью ~230 км тоналитовой модели, и раннемиоценовый Цахкунк-Зангезурский (Ц-З) постколлизионный, протяженностью ~280 км монцонит-гранодиоритовой модели.Формирование С-К и Ц-З поясов носило пульсационный характер и охватывало, согласно Re-Os датировкам молибденитов, временнóй интервал соответственно ~12 млн лет и ~24 млн лет. Rb-Sr изохронными датировками пород и TIMS U-Pb датироваками цирконов Мегринского плутона установлено его трехэтапное становление –позднеэоценовый, раннеолигоценовый, раннемиоценовый, каждый из которых сопровождался формированием близкоодновозрастных МП месторождений и проявлений. Месторождения С-К и Ц-З поясов четко различаются друг от друга по возрасту, геодинамическому режиму формирования, вещественному составу рудоносных и рудовмещающих интрузивных комплексов, специфике минерального состава, источнику воды и серы гидротермальных растворов, моделями формирования. Առանձնացվել են պղինձ-պորֆիրային հանքավայրերի և երևակումների երկու գոտիներ` վերին յուրա-ստորին կավճի հասակի (Ս-Ղ) Սոմխեթո-Ղարաբաղի` կղզաղեղային տոնալիտային մոդելի` ~230 կմ ձգվածությամբ, և ստորին միոցենի հասակի Ծաղկունք-Զանգեզուրի (Ծ-Զ)` հետկոլիզիոն, մոնցոնիտ-գրանոդիորիտային մոդելի` ~280 կմ ձգվածությամբ: Այդ գոտիների ձևավորումը ունեցել է պուլսացիոն բնույթ և, համաձայն գլխավոր հանքավայրերի մոլիբդենիտների Re-Os հասակային որոշումների, տեղի է ունեցել համապատասխանորեն ~12 մլն և ~24 մլն տարիների ընթացքում:Մեղրու պլուտոնի տարբեր տիպի ապարների Rb-Sr իզոքրոնային և ցիրկոնների TiMS U-Pb հասակային որոշումների համաձայն նրա ձևավորումը տեղի է ունեցել երեք փուլերի ընթացքում` ուշ էոցենի,վաղ օլիգոցենի և վաղ միոցենի, որոնք ուղեկցվել են համապատասխան հանքավայրերի և երևակումների առաջացմամբ: Two belts of porphyry-copper systems were identified – the Late Jurassic-Early Cretaceous Somkheto-Karabakh (S-K) island-arc belt within the samename terrain of the southern termination of the Eurasian Plate stretching for 230 km (the tonalitic model) and the Early Miocene Tsaghkounk-Zanghezour (Ts-Z) post-collision belt (Tz-Z) within the same name terrain of the northern margin of the Gondwana, stretching over 280 km (the monzonite-granodiorite model). The formation of the S-K and Ts-Z belts had proceeded in pulses and spanned intervals of 12 million y. and 24 million y., respectively. The Rb-Sr isochrones and TIMS U-Pb estimations of the age of zircons from the Meghri pluton ( 1,500 km2), the largest one in the Lesser Caucasus, it appeared possible to establish the three stages of its formation: the Late Eocene, Early Oligocene, and Early Miocene, each accompanied by development of deposits having similar ages. The PC deposits of the S-K and Ts-Z belts have distinct differences of age, geodynamic regime of formation, specificity of mineral composition, sources of water and sulfur of hydrothermal solutions, and formation models.