Հրապարակման մանրամասներ:
Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:
Հիմնարար հայագիտություն=Fundamental Armenology
Հրապարակման ամսաթիվ:
Համար:
ISSN:
Պաշտոնական URL:
Լրացուցիչ տեղեկություն:
Մարգարյան Հայրապետ, Маргарян Айрапет
Վերնագիր:
Characteristic features and periodic classification of the medieval Armenian historiography
Այլ վերնագիր:
Միջնադարյան հայ պատմագրության բնութագրական գծերը և պարբերացումը ; Отличительные черты и периодизация средневековой армянской историографии
Ստեղծողը:
Աջակից(ներ):
Խորագիր:
Ամփոփում:
Միջնադարյան հայ պատմագրության յուրահատկությունների, զարգացման ուղիների, տարբեր դարաշրջանների համար բնութագրական կողմերի խնդիրները, ավանդաբար, քիչ են գրավել հետազոտողների ուշադրությունը: Բաց է մնացել նաև հայ միջնադարյան պատմագրության պարբերացման հիմնահարցը: Այս կապակցությամբ անհրաժեշտ է նշել, որ հայ միջնադարյան պատմագրությունն առանձին փուլերի բաժանելիս չափազանց դժվար է միասնական կամ մեկ գլխավոր չափանիշ առաջարկելը: Հայ միջնադարյան պատմագրության առանձին փուլերի դեմքը, տիպաբանական յուրահատկությունները բնութագրելիս անհրաժեշտ է առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնել աշխահայացքային գործոններին՝ հայ իրականության մեջ պատմության արևելյան ու արևմտյան ըմբռնումների, առասպելաբանական և վիպական աշխարհընկալումների, ինչպես նաև քրիստոնեական աշխարհայեցողության թողած դրոշմի հարցերին: Սկզբունքային նշանակություն ունի նաև գրավոր ու բանավոր մշակույթների փոխհարաբերության խնդիրը: Սիջնադարյան հայ պատմագրության վերջին` XVIIXVIII դարերի փուլում, որը կարելի է բնութագրել որպես նոր վերելքի ժամանակաշրջան, հրապարակ են եկել մինչ այդ լայն տարածում չստացած ժանրերի` հուշագրական, օրագրական, ուղեգրական բնույթի երկերը: Դրանք արտացոլել են պատմական անցուդարձերը հեղինակների անձնական տպավորությունների և ապրումների միջոցով: Հայ պատմագիրները գրի են առել նաև Արևելքի այն երկրների պատմությունը, որտեղ կազմավորվել էին հայկական խոշոր գաղթօջախներ: Տպագրության միջոցով հասարակության լայն շերտերին մատչելի են դարձել նաև ժամանակակից պատմիչների աշխատությունները: Պատմագրության լեզուն շարունակել է մնալ գրաբարը, թեև գրաբարին տիրապետում էին միայն սակավաթիվ անձինք: Հենց այս ժամանակաշրջանի պատմագրության մեջ աչքի զարնող հեռանկարային միտումներին էր վիճակված վճռորոշ դեր կատարել նոր ժամանակներում: Проблемы особенностей средневековой армянской историографии, путей ее развития, характерных черт разных эпох традиционно мало привлекали внимание исследователей. Оставался открытым и вопрос периодизации средневековой армянской историографии. В связи с этим нужно отметить, что предлагая периодизацию средневековой армянской историографии трудно руководствоваться единым критерием. Описывая типологические особенности отдельных периодов средневековой армянской историографии, необходимо обратить внимание на мировоззренческие факторы – восточное и западное восприятие истории в армянской действительности, мифологическое и эпическое миропонимание, влияние христианства. Принципиальным является также вопрос взаимоотношений между письменной и устной культурами. XVII и XVIII века можно охарактеризовать как период подъема средневековой армянской историографии. Армянские историографы описывали также исторические события тех стран Востока, где находились армянские общины. Благодаря книгопечатанию, широким слоям населения стали доступны также и труды современных историографов. Грабар продолжал оставаться языком историографии, несмотря на то, что им владел лишь определенный узкий круг людей. Именно перспективным тенденциям этого периода и суждено было сыграть решающую роль в Новое время.