@misc{Մկրտչյան_Լևոն_Ա._Հայաստանի, author={Մկրտչյան, Լևոն Ա.}, howpublished={online}, abstract={Նախաբան․ Քառանկյուն հոծ աշտարակները հայկական մոնումենտալ ճարտարապետության եզակի հուշարձանային տեսակ են, որոնք արտացոլում են երկաթիդարյան ժամանակաշրջանի ծիսապաշտամունքային և աշխարհայացքային համակարգերը։ Հոդվածը նպատակ ունի բացահայտել այս կառույցների տարածական, կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ առանձնահատկությունները։ Մեթոդներ և նյութեր․ Հետազոտությունը հիմնված է դաշտային ուսումնասիրությունների, հնագիտական վերլուծության և թվայնացման մեթոդների վրա՝ ներառելով օդալուսանկարահանում, GIS քարտեզագրում և արբանյակային տվյալների մշակում։ Քննարկվում են Արագածի, Արտենիի, Արայի, Գութանասարի և Հատիսի լանջերին հայտնաբերված հուշարձանները։Վերլուծություն և արդյունքներ․ Հոծ աշտարակները տեղակայված են բարձրադիր լանդշաֆտներում՝ կապ ունենալով ամրոցների և դամբարանադաշտերի հետ։ Դրանք զուրկ են պաշտպանական գործառույթից և հանդես են գալիս իբրև խորհրդանշական կենտրոններ։ Խանջյան 1 հուշարձանի C14 տվյալները (մ.թ.ա. IV–II դդ.) վկայում են այս տիպի կառույցների երկարատև գործառության մասին։ Հեղինակն իրականացրել է թեմայի գիտական մեկնաբանություն, դաշտային հանգամանալի ուսումնասիրություններ, նոր հուշարձանների հայտնաբերում ու տեղայնացում, ինչպես նաև թվային և քարտեզագրական մշակումներ։ Introduction․Rectangular solid towers represent a unique type of Armenian monumental architecture, reflecting the symbolic and ritual systems of the Iron Age. The study aims to reveal their spatial distribution, architectural characteristics, and functional significance. Methods and Materials․The research is based on field surveys, archaeological analysis, and digital documentation methods, including drone aerial photography, GIS mapping, and satellite data interpretation. The main examined examples are located on the slopes of Aragats, Arteni, Ara, Gutanasar, and Hatis mountains. Analysis and Results․Solid towers are situated in elevated landscapes, often associated with fortresses and burial fields. Lacking defensive functions, they served as symbolic and ritual centers. The C14 data from the Khanjyan 1 monument (4th–2nd centuries BCE) indicate the continued use of this architectural type over several centuries. The author supervised the research, conducted field investigations, discovered and localized new monuments, and performed all digital and cartographic processing.}, type={Հոդված}, title={Հայաստանի քառանկյուն հոծ աշտարակները . մոնումենտալ ճարտարապետության և աշխարհայացքի փոխկապակցություն}, keywords={Ճարտարապետություն}, }