@misc{Մակարյան_Ալբերտ_Մեծ,
 author={Մակարյան, Ալբերտ},
 address={Երևան},
 howpublished={online},
 abstract={Ինչպես դասական, այնպես էլ ժամանակակից հայ արձակը համաշխարհային գրականության կարևոր բաղադրիչներից և հարստացնող գործոններից է։ Որքան էլ թեականորեն նայենք մեր այսօրվա արձակին, այնուամենայնիվ այն զարգանում է՝ անցնելով բավական արգասավոր ճանապարհ։ Ուրիշ խնդիր է, որ ժամանակի հրամայականով ու գեղագիտական ճաշակով պայմանավորված՝ այդ արձակը հասկանալիորեն փոխաձևվում է։ Նկատելի է, որ դասական վեպի կողքին տեղ է գտնում փորձարարականը, նախկին դիպաշարային պատմվածքի հարևանությամբ բավական սահուն տեղավորվում է ապադիպաշարային պատմվածքը։ Բացի այդ՝ իրապաշտական պատկերների կողքին երևում է վերացականը, կենդանի կյանքին հանկարծ միախառնվում է միֆականը... Թվարկումները կարելի է շարունակել։ Սակայն ո՞րն է այդ ամենի պատճառը։ «Այս բոլոր երևույթներն ունեն իրենց սոցիալական, փիլիսոփայական ու գեղագիտական հիմքերը,- իրավացիորեն նկատում է Ժենյա Քալանթարյանը և շարունակում,- և եթե համատարած բնույթ են կրում, ուրեմն սոսկ անհատական նախասիրությամբ չեն պայմանավորված, ամբողջության մեջ արտահայտում են ժամանակի մտածողությունն ու ոճը, թելադրված են ոչ միայն մեր ազգային իրականությամբ, այլև այս կամ այն չափով արտահայտում են կամ անդրադարձնում են գրականության բնագավառու Ներկայացված հոդվածը նվիրված է ժամանակակից հայ արձակի ուշագրավ դեմքերից մեկի՝ Դավիթ Սամվելյանի «4-րդ փողոց» պատմվածաշարի (Սամվելյան Դ., 2022), ավելի ճիշտ՝ մեծ քաղաքի փոքր փողոցի՝ իբրև տարածաժամանակային խորհրդանիշի քննությանը։ Գեղարվեստական տեսանկյունից առանձնահատուկն այն է, որ շարքի տասնչորս պատմվածքները, կոմպոզիցիոն առումով արտաքուստ չունենալով ավանդական դիպաշարեր, ընդհանուրի մեջ «հանկարծ» կազմում են ինքնատիպ ամբողջություն։ Այստեղ ամենափոքր շրջագիծը՝ փողոցը՝ իրեն բնորոշ բաղադրիչներով (շենք, եկեղեցի, հոտ, դրոշ, շքամուտք, պատշգամբ...), աստիճանաբար դառնում է մեծ քաղաքի յուրօրինակ խորհրդանիշ։ Նկատելի է նաև, որ «տրոհվող միջուկների»՝ փողոց//քաղաք հարաբերակցության մեջ արձակագրի ասելիքը չի սպառվում. վերջնահաշվում ստեղծվում է մեր ոչ հեռավոր անցյալի Հայաստանի գեղարվեստական ինքնատիպ կենսապատումը՝ տարածաժամանակային լայն շառավղում ազգային ինքնության բացահայ-տումներով (1990-ականների ծանր սոցիում, պատերազմ, մարդկային բարդ կապեր ու հարաբերություններ)։ Как классическая, так и современная проза являются важными обогащающими факторами мировой литературы. Как бы сомнительно не относиться к сегодняшней армянской прозе, тем не менее она развивается, проходя довольно плодотворный путь. Другое дело, что по велению времени и эстетическому вкусу проза понятным образом трансформируется – рядом с классическим романом сосуществует экспериментальный роман, по соседству с прежним сюжетным рассказом «комфортно» располагается так называемый новейший рассказ, основанный на компьютерном материале. Помимо этого, наряду с реализмом просматривается и абстрактное, рационализм плотно срастается с иррационализмом, реальная жизнь вдруг смешивается с мифической… И эти перечисления можно продолжить. Однако какова причина всего этого? Как объективно заметно, «все эти явления имеют социальную, философскую и эстетическую основу, и если они носят всеобщий характер, значит, не обусловлены сугубо личными предпочтениями, а выражают мышление и стиль времени, продиктованы не только нашей национальной действительностью, а в той или иной степени выражают или отражают мировые процессы, имеющие место в области литературы». Представленная статья посвящена анализу цикла рассказов «4-я улица» одного из видных современных армянских прозаиков, Давида Самвеляна, точнее – анализу маленькой улицы большого города как пространственно-временного символа. Худо-жественной особенностью анализируемого произведения является то, что все все 14 входящих в цикл рассказов, в композиционном смысле не имея сюжетных линий, «вдруг» образуют своеобразный круг, где наименьшая окружность – маленькая улица с присущими ей составляющими (здание, церковь, запах, флаг, балкон…), постепенно вырастает в самобытный символ большого города. Заметим также, что в соотношении улица/город автор не ограничивается сказанным и в итоге воссоздает своеобразное художественное жизнеописание Армении нашего недалекого прошлого в широком пространственно-временном охвате с раскрытием национальной самобытности. Classical, as well as, modern Armenian prose is one of the important components and enriching factors of world literature. No matter how dubiously we consider today's Arme-nian prose, nonetheless, it is still developing taking a very fruitful path. Another problem is that this prose transformed by the imperatives and aesthetic taste of the time: the experimental novel finds its place next to the classical novel, the so-called newest story written based on computer material sits comfortably next to the prior short story. Besides the abstract appears alongside with realism, rationalism is accreted by irrationalism, real life is suddenly mixed with the mythical one... The enumeration can still be continued. But what is the reason of all these? As is rightly noted, "all these phenomena have their social, philosophical and aesthetic foundations, and if they are widespread, then they are not just due to individual preference, they express the thinking and style of the time as a whole, they are dictated not only by our national reality, but to one degree or another they also express or reflect the global processes taking place in the field of literature." And thus the presented article is devoted to the examination of the short story series "4th Street" by one of the noteworthy figures of modern Armenian prose Davit Samvelyan or rather to the study of a small street in a big city as a chronotopic symbol. From the literary perspective it is notable that the fourteen short stories of the series, that have no external traditional patterns in terms of composition, "suddenly" form a peculiar framework. Here, the smallest circuit, i.e., the small street with its characteristic components (building, church, smell, flag, balcony...) gradually becomes a unique symbol of the big city. It is also noticeable that the writer’s narration is not limited to the street/city ratio: finally a peculiar literary biography of not so far away past life of our Armenia is created, that revels national identity in a broad chronotopic scope (hard social conditions of 1990s, war, complex human ties and relationships).},
 title={Մեծ քաղաքի փոքր փողոցը՝ իբրև տարածաժամանակային խորհրդանիշ},
 type={Հոդված},
 keywords={Գրականագիտություն},
}