@misc{Vasilyan_Viktorya_“The, author={Vasilyan, Viktorya}, address={Երևան}, howpublished={online}, publisher={ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.}, abstract={«Արտաշիսյան թագուհին» որպես կանոն հանդես է գալիս բնորոշ ազգային հագուստով` ռեալիստական-ազգագրական տիպին բնորոշ կնոջ կերպարով` անձնավորելով Հայաստանը, երբեմն նաև` ողջ տարածաշրջանը: Ամփոփելով վերոնշյալը, պետք է կատարենք նաև Արտաշիսյան թագուհու պատկերագրական տիպաբանություն, որը բաժանել ենք չորս տիպի. 1. Առաջին պատկերատիպ ենք համարում Արտաշիսյան թագուհին կայսեր առջև ծնկաչոք կամ կանգնած, ձիու ոտքերի մոտ պառկած, կայսեր առջև նստած, բարեգթություն հայցողի դիրքով պատկերագրությունը։ Այն հանդես է գալիս երկու հիմնական տարբերակներով՝ ա) Առաջին տարբերակին վերագրվող օրինակներում Արտաշիսյան թագով թագուհին ներկայանում է Օգոստոսի կամ Ֆերոնայի դրամների դարձերեսին, որպես պարտյալ երկրի խորհրդանիշ՝ ծնկաչոք, հունական խիտոնով և հայապարթև թիկնոցով, ձեռքերը դեպի կայսերը պարզած՝ ողորմություն և բարեգթություն խնդրող կնոջ կերպարով և Հայաստանը՝ գրավված մակարգրությամբ: բ) Երկրորդ տարբերակում Արտաշիսյան թագուհին է՝ կայսեր առաջ կանգնած կամ նստած և նրանից բարեգթություն հայցող թագուհու կերպարով՝ որպես գրավյալ Փոքր Ասիայի խորհրդանիշ՝ նույնականացված Հելլեսպոնտի հետ: 2. Երկրորդ պատկերատիպը ներկայացված է Մայր Արաքսի այլաբանական կերպարով՝ պարտյալ Արտաշիսյան թագուհու կերպարով, երկու գետերի՝ Տիգրիսի և Եփրատի ուղեկցությամբ, որոնք մեծամասամբ անձնավորված էին տղամարդկանց կիսամերկ հունական կերպարներով: 3. Երրորդ պատկերատիպը Քաղաքամայր դիցուհին է՝ Տիխեի կամ Ֆորտունայի կերպարներում՝ ատամնավոր թագով։ Այս տեսակետից խիստ հատկանշական են Տրայանոսի և Դիոկղետիանոսի՝ «Arcus Novus» հաղթակամարների քանդակաշարերի պարտյալ Քաղաքամայր դիցուհիների կերպարները: 4. Չորրորդ պատկերատիպը Միթրա-Արտաշիսյան թագուհի հորինվածքն է՝ որպես ամուսին և կին համատեղ ներկայացված կերպարով: «Царица Арташесидов», как правило, изображается в характерном национальном одеянии. Ее образ носит реалистично-этнографический характер, так как она олицетворяет собой Армению, иногда даже весь регион. Подводя итог вышесказанному, мы должны также дать типологию иконографии царицы Арташесидов. Мы разделили ее на четыре типа. 1. Первый иконографический тип – царица Арташесидов стоит на коленях или перед императором и просит о пощаде. Встречаются две основные версии этого типа: а) В первой версии царица с короной Арташесидов изображена как символ побежденной страны в образе женщины на реверсе монет Августа или Фероны: она стоит на коленях в греческом хитоне и армяно-парфянской мантии, с раскинутыми руками, моля императора о пощаде. Изображение сопровождается надписью «Побежденная Армения». б) Во второй версии царица Арташесидов стоит или сидит перед императором в образе королевы как символ оккупированной Малой Азии и отождествляется с Геллеспонтом. Она просит императора о пощаде. 2. Второй иконографический тип – побежденная царица Арташесидов как аллегорический образ реки Аракс в сопровождении двух рек – Тигра и Евфрата, в основном в образах полуобнаженных греческих мужчин. 3. Третий иконографический тип – богиня столицы (Кахакамайр) в образе Тихе или Фортуны с зубчатой короной. С этой точки зрения весьма показательны образы побежденных богинь в рельефах триумфальных арок Траяна и Диоклетиана «Arcus Novus». 4. Четвертый иконографический тип-композиция Митры-царицы Арташесидов в совместном образе мужа и жены}, title={“The Artaxiad Queen” as a Personification of Armenia}, type={Հոդված}, keywords={Archaeology, Ethnography}, }